Yıllık izin erken kullanılabilir mi?
Soru: Merhaba, yaklaşık 10 aydır bir inşaat firmasında görev yapmaktayım. Benim önümüzdeki ay yıllık izine ayrılmam gerekiyor fakat henüz işverenime söylemedim. Bildiğim kadarıyla minimum bir yıl şartı var ama benim muhakkak bu izni kullanmam gerekiyor. Ne yapmalıyım? Yıllık izin erken kullanılabilir mi? Bana yardımcı olabilir misiniz? İyi çalışmalar.
Cevap:
Merhabalar,
Normal şartlar da 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 53. maddesi‘nde, yıllık izin hakkının bir tam yılın doldurulması ile hak kazanılabildiğine hükmedilmiştir.
İşyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir.
Yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemez.
Niteliklerinden ötürü bir yıldan az süren mevsimlik veya kampanya işlerinde çalışanlara bu Kanunun yıllık ücretli izinlere ilişkin hükümleri uygulanmaz.
İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi;
a) Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara ondört günden,
b) Beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara yirmi günden,
c) Onbeş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara yirmialtı günden,
Az olamaz.
Ancak onsekiz ve daha küçük yaştaki işçilerle elli ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olamaz.
Yıllık izin süreleri iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleri ile artırılabilir.
Bu neden ile, yasal olarak henüz hak kazanılmayan yıllık izinlerin, belli şartlar doğrultusunda erken kullandırılması tamamen işverenin inisiyatifindedir. İşçini bu konuda haklı bir neden sunarak işverenine karşı bir yaptırımda bulunma şansı yoktur.
Bu konu birazda işçi ile işveren ilişkileri ile de alakalı. Eğer ikili ilişkiler de herhangi bir problem söz konusu değilse ve işçinin gerçekten yıllık iznini erken kullanmasını gerektiren bir durum söz konusuysa, işveren işçinin talebini kabul edecektir. Tabi bu durum tamamen bir tahminden ibaret. Burada söyleyebileceğimiz en net şey, işçinin senelik izin hak edebilmesi için tam bir yılı doldurması gerekmektedir.
Yıllık izin erken kullanılabilir mi?
Genel olarak Yıllık izin erken kullanılabilir mi sorusunun cevabı hayır olacaktır.
Fakat;
İçeride hak etmiş olduğunuz senelik izin hakkınız olmadığı için işverenden yıllık izninizi erken kullanmak istediğiniz ama işveren böyle bir şeyi kabul etmedi. Bu işvereninizin en doğal hakkı ama size de acilen izin lazım. Ne yapacaksınız? Bu durumda işvereninizden ücretsiz izin talebinde bulunabilirsiniz.
Eğer görev yaptığınız departmanda olağan dışı bir yoğunluk söz konusu değil ise, senelik izin hakkınız bulunmadığı için işvereninizden ücretsiz izin talebinde bulunabilirsiniz. İşvereniniz belki bu talebinizi kabul edebilir. Tabi ücretsiz izne ayrılırsanız şayet tarafınıza izinde olduğunuz dönemler ile ilgili herhangi bir ücret ödemesi yapılmayacağını unutmayın. Ücretsiz izin talebinde bulunurken bu ihtimalleri de lütfen gözardı etmeyin. Bknz: Ücretsiz izin ile ilgili merak edilenler
Ücretsiz izin için işverenin onayı zorunludur.
Bazı arkadaşlar, “ ya ücretsiz izin istiyorum o dönemler ile ilgili bana ücret ödemesi yapılmayacak ama işveren kabul etmiyor izne çıkamıyorum. ” dese de bu gayet normal bir uygulamadır. Ücretsiz izin durumu karşılıklı anlaşma sonucu hayata geçirilebilen bir uygulamadır. Nasıl ki işveren sizi durup dururken kendi arzusuyla sizin onayınız olmadan ücretsiz izine çıkartma hakkı bulunmuyorsa, sizin de işvereninizin onayı olmadan kendi insiyatifiniz ile ücretsiz izine çıkamazsınız.
Özetleyecek olursak şayet;
4857 Sayılı İş Kanunu bir yılın altında çalışması olan işçilere yıllık izin hakkı tanımamıştır. Bu neden ile işçinin yıllık izin hak edebilmesi için tam bir yılı doldurması gerekmektedir. İşçi tam bir çalışmasını tamamlamadan bu hakkını kullanmak isterse, son söz işverene aittir. İşveren arzu ederse işçinin yıllık iznini erken kullanmasına izin verebilir. İşçi bu konuda işverenine herhangi bir yaptırımda bulunamaz.
