Vatandaşlar tarafından rapor parası olarak bilinen iş görmezlik ödeneği iş hayatında çok önemli bir yere sahiptir. Ülkemizdeki çalışan kesimin bir kısmı bu konu hakkında bilgi sahibi olmadığı için zaman zaman ilgili haktan faydalanmama gibi bir durum ortaya çıkmaktadır. Bu ödenek işveren tarafından değil, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından hak sahibi vatandaşlara ödenmektedir. İşçi herhangi bir nedenden ötürü sağlık kuruluşlarından rapor aldığı taktirde, eğer belirli şartları yerine getiriliyor ise, Sosyal Güvenlik Kurumu istirahatli işçiden herhangi bir başvuru işlemi beklemeden rapor süresine göre rapor parası adı altında geçici iş görememezlik ödeneği vermektedir. Bu yazımız da sizlere, rapor parasından kimlerin faydalanabileceğini ve rapor parası alabilmek için ne gibi şartlar gerektiğine dair, kafanızda oluşabilecek tüm soruların cevaplarını aktarıyor olacağız.
SGK sağlık hizmetlerinden kimler faydalanabilir?
Sağlık haklarından faydalanabilmek için; Kişinin sağlık kurumuna müracaat tarihi itibariyle geriye dönük bir yıl içinde 30 gün prim şartı aranmaktadır.
Rapor parası alma şartları nelerdir?
Sigortalının hastalık nedeniyle sağlık kuruluşlarından alacağı rapor neticesinde iş göremezlik ödeneğinden faydalanabilmesi için rapor tarihinden itibaren geriye dönük son bir yıl içinde en az 90 gün prim ödenmiş olması şartı aranır. Hastalık öncesi verilen istirahat raporlarında istirahat süresinin 3. gününden önce mevcut sigortalıya kurum tarafından iş göremezlik ödeneği ödenir. (iş kazaları ve meslek hastalıkları hariç)
İş kazaları ve meslek hastalıkları için herhangi bir prim şartı bulunmamaktadır. İş kazası ya da meslek hastalığından dolayı rapor alan işçi, bir gün bile sigortası olsa dahi rapor parasından yüzde yüz oranında faydalanacaktır.
Sigortalı kadının doğum öncesi sekiz hafta ve doğum sonrası sekiz hafta olmak koşuluyla 16 hafta yasal istirahat süresi bulunmaktadır. ( çoğul gebelikte doğum öncesi istirahat süresi on haftadır. ) Kadın işçinin de bu istirahat neticesinde Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan rapor parasını alabilmesi için rapor tarihinden önce geriye dönük son bir yıl içerisinde 90 gün priminin bulunması gerekmektedir.
Rapor parasından kimler faydalanabilir?
Her türlü ödenekte olduğu gibi raporda parasından da olması gereken için işçinin bazı durumlarda kesinlikle burada olması bekleniyor. Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda bulunanlardan biri rapor parası ödeneğinin üç farklı türü vardır. Bu tür detaylıca anlatmak için;
İş kazası halinde rapor
- Sigortalı olarak bir işyerinde çalışan işçi herhangi bir nedenden ötürü iş kazasıyla nitelendirilebilecek bir olay neticesinde bir kaza geçirir ise, Sosyal Güvenlik Kurumu‘ndan önce iş görememezlik yani rapor parası almaya hak kazanacaktır. İş kazalarında sağlık hizmetleri ve özel iş görememezlik yani rapor parasından faydalanmak için herhangi bir prim şartı bulunmamaktadır. İş kazası geçiren işçinin bir günlük sigortası olsa bile, sağlık hizmetlerinin ve raporların süresi boyunca geçici iş görememezlik ödeneğinden faydalanabilecektir. Bknz: İş kazası hakkında tüm merak edilenler
Hastalık halinde rapor
- Sigortalı olarak çalışan işçi herhangi bir rahatsızlığı neticesinde, Sosyal Güvenlik Kurumu’nun anlaşmalı olduğu tüm sağlık kuruluşlarından alınacak raporlar neticesinde, işçinin şimdi raporundan bundan sonra doğru 90 gün primi burada, rapor parasının hak kazanacaktır. Bknz : Özel hastaneden alınan rapor geçerli mi?
Analık ve doğum halinde rapor
- Bir işyerinde sigortalı olarak çalışan kadın işçi, analık ve doğum tarihi doğum öncesi sekiz, doğum sonrası sekiz olmak şartıyla toplamda 16 haftalık istirahat hakkına sahiptir. (çoğul gebelik durumunda doğum öncesi süre 10 hafta olacaktır.) Rapor tarihinden önce geriye dönük son bir yıl içerisinde 90 günden az primi olan kadın işçiler, ne yazık ki ki bu süreçte ödenekten faydalanamayacaktır. Bknz: Doğum izni hakkında merak edilenler
Rapor süresi için işveren ücret ödemesi yapabilir mi?
Evet yapabilir ama burada inisiyatif işverendedir. İşveren arzu eder ise işçinin raporlu olduğu dönemler ile ilgili ücret ödemesi gerçekleştirilebilir. Ancak bu ücretler işçinin primleri ile doğru orantılıdır. Yani işverenler bu tarz durumlar da ” maaşını ödeyeyim, primleri sıfır göstereyim ” deme şansına sahip değillerdir. Eğer işçi raporlu olduğu halde işveren ücret ödemesi gerçekleştirecekse, aynı zaman da sigorta primlerini de ödemek zorundadır.
Rapor parası nasıl alınır?
Rapor paranızı, PTT iş yerlerinden mesai saatleri içerisinde üzerinde TC kimlik numarası yazan bir kimlik kartınız ile tahsil edebilirsiniz. İlk ödeme gününden itibaren iki aylık süre içerisinde Rapor parasının PTT şubelerinden tahsil edilmesi gerekmektedir. Ödeme gününden itibaren İki aylık süreyi geçiren hak sahiplerinin ödeneği Sosyal Güvenlik Kurumu’na geri gönderilecek ve emanete alınacaktır. Bu tarz bir durum ile karşılaşan hak sahibi, bu durumda Sosyal Güvenlik Kurumu ile irtibata geçip, ödeneğin tekrardan PTT’ye yönlendirmesini talep etmek zorunda kalacaktır. Rapor parasında zaman aşımı 5 yıldır.
PTT’ye gitmeden de rapor paramı alabilir miyim?
PTT’ye gitmeden de paranızı alabilirsiniz ama bunun için ilk önce Sosyal Güvenlik Kurumu’na hesabınızı tanımlamanız gerekmektedir.
Eğer Sosyal Güvenlik Kurumu’nun anlaşmalı olduğu bankalardan herhangi birinde aktif olarak kullandığınız bir hesabınız var ise, PTT’ye gitmeden rapor paranızın direk E-devlet kanalı ile tanımlanmış bir banka hesabına ulaşmasını sağlayabilirsiniz. Sosyal Güvenlik Kurumu’nun anlaşmalı olduğu bankaları görmek ve işlemlerin nasıl yapıldığını öğrenmek için rapor paramı almayı unuttum başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.
Ne kadar rapor parası alabilirim?
Basit bir anlatımla, ne kadar rapor parası alacağınızı öğrenmek için, ilk önce günlük kazancını bulmak durumundasınız. Günlük kazancınızı bulmak için hizmet dökümünüzde göreceğiniz aylık brüt kazancınızı baz alacaksınız. Rapor tarihinden önceki son 3 ay için Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilen brüt kazancınızı toplayıp 90’a bölerseniz günlük kazancınızı bulmuş olacaksınız. Eğer raporunuzu ayakta tedavi sonrasında aldıysanız günlük kazancınızın 3/2’sini, yatarak tedavi sonucunda aldıysanız yarısını dikkate almak durumundasınız.
Sosyal Güvenlik Kurumu rapor ödemelerini 3. günden başlayarak hesapladığı için siz de raporunuzun 3. gününden itibaren sayarak kaç gün rapor gününüz var ise, biraz önce bulduğunuz günlük kazancınız ile çarparak ne kadar rapor parası alacağınızı bulabilirsiniz.
Örnek hesaplama yöntemi için, Ne kadar Rapor (istirahat) parası alabilirim? başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.
Rapor paramı nasıl takip ederim?
Rapor parası ödemelerinin hesabınıza yatıp yatmadığını kontrol etmek oldukça kolay olup e – devlet yolu ile anında takip edilebilir. Turkiye.gov.tr adresine E-devlet şifreniz ile giriş yapıp 4/a iş görememezlik bölümünden tüm sorgulama işlemlerinizi tamamlabilirsiniz.
Rapor parası alma şartları nelerdir?
