Mazeret izni nedir?
İşçilerin, işin gereklerinden kaynaklanmayan, kendi özel yaşamlarını ilgilendiren nedenlerle, işe gelmemeleri durumu “mazeret”, bu anlamda kullanılan izinler de “Mazeret izni” olarak adlandırılmaktadır.
İşçilerin mazeret izni kullanabilmeleri için, söz konusu mazeretlerinin haklı bir gerekçesinin olması zorunludur.
4857 Sayılı İş Kanunu tarafından, işçinin olağanüstü bir durumundan dolayı verilmiş yıllık izin dışındaki ücretli izinlere Mazeret İzni denir. İşçilerin yasada veya iş sözleşmesinde yer almayan gerekçelerle aldıkları ücretli izinlerse idari izin olarak değerlendirilebilir. İdari izinler yalnızca resmi anlamda kamu sektöründe geçerli olan izinler olsa da, işverenin veya iş yerinin işçiye yasa, sözleşme veya iş yeri geleneği dışında gönüllü olarak verdiği ücretli izinler de idari izin tanımına dahil olabilir. Kamudaki idari izinlerle karşılaştırılmamalıdır.
Mazeret izni işçinin hakkı olduğu için işverenin onayına gerek yoktur. İşçinin kendisine göre değil, mevzuata uygun bir şekilde talep edeceği mazeret izinleri için işverenin rızasını almasına gerek yoktur. İşçi normal zamanda, herhangi bir geçerli mazereti olmadığı durumlarda işvereninden isteyeceği ücretli yada ücretli izinlerde işverenin rızasını almak zorundadır. İşçinin mazeret izni dışında alacağı izinlerde son karar işverene aittir. İşveren işçiye bu izni isterse vermeyebilir. Fakat işverenin işçiye hiç bir şekilde izin vermeyeceği anlamına gelmez. Sadece işçi işvereni ile mutabakat sağlamalıdır. Detaylar için Yıllık izin tarihlerini kim belirler?
Her talep mazeret olarak değerlendirilmez.
Bunu söylüyoruz çünkü zaman zaman kişisel nedenlerden ötürü işe gelmeyen işçiler ” ama benim mazeretim var ” demelerine rağmen işverenler tarafından doğal olarak kabul edilmiyor. İşçinin çocuğunu doktora götürmesi, evini taşıması, ya da başka bir neden ile işe gelmeyebilir. Evet bu durumlar kişisel olarak nitelendirdiğimiz de mazeret olarak kabul edilebilir ama mevzuatımıza göre, işçinin bu tarz nedenlerden ötürü işe gelmemesi mazeret olarak kabul edilmemektedir.
Mazeret izni olan haller nelerdir?
Biraz önce de bahsettiğimiz gibi işçinin sadece;
- İşçinin evlenmesi,
- Evlat edinmesi,
- 1. derece yakın akrabasının vefat etmesi ( Anne, Baba, Eş, Çocuk ),
- Eşinin doğum yapması ve %70 oranında engelli veya süreğen hastalığı olan çocuğunun tedavisinde,
- Hastalık raporuna dayalı olarak alacağı izinler mazeret izni olarak kabul edilmektedir.
İş sözleşmesi ile nedenler ve süreler değiştirilebilir.
Eğer yukarıda sıraladığımız nedenler dışında bir mazeret izni talebi var ise işçinin, bu sefer iş sözleşmesine göz atmak gerekir. Taraflar arzu ederler ise, iş sözleşmelerine mazeret izni adı altında seçenek ekleyebilirler. Ya da arzu ederler ise, süreleri uzatabilirler. Eğer iş sözleşmesine mazeret izni ile ekstra bir hüküm bulunmuyor ise, sadece aşağıda belirttiğimiz nedenler ve süreler esas alınacaktır.
Mazeret izni kaç gündür?
4857 Sayılı İş Kanunu’na göre;
- Evlenmesi durumunda 3 gün,
- Evlat edinmesi durumunda 3 gün,
- Anne veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü halinde 3 gün,
- Eşinin doğum yapması halinde ise 5 gün,
- En en az %70 oranında engelli veya süreğen hastalığı olan çocuğunun tedavisinde, hastalık raporuna dayalı olarak ve çalışan ebeveynden sadece biri tarafından kullanılması kaydıyla, bir yıl içinde toptan veya bölümler halinde 10 güne kadar,
Mazaret izni verilir.
Mazeret izni ücretten kesilir mi?
Mazeret izinleri, özelliği gereği ücretli izin olarak nitelendirilir. Bu neden ile, mazeret izni kullandığı için işine gelemeyen işçi için herhangi bir yaptırım uygulanamaz, ücretinden herhangi bir kesinti yapılamaz.
