Kıdem tazminatı, en az bir yıl aynı işverene bağlı olarak işçinin işten elinde olmayan sebeplerden dolayı kıdem tazminatını hak eder şekilde çıkartılması ya da çıkması sebebiyle aldığı yıpranma bedelidir.
Kıdem tazminatı hesaplanırken işçinin ücreti ve yan hakları ile işverence karşılanan parayla ölçülebilir sürekli menfaatleri dikkate alınarak hesaplanmış giydirilmiş ücreti esas alınır. Fakat her zaman giydirilmiş ücret üzerinden hesaplama yapılamaz. Hesaplama için esas alınacak ücret için belirlenmiş bir tavan tutarı vardır. Bu tutara Kıdem tazminatı tavanı denilmektedir. Her sene başında, 6 aylık periyotlar halinde yenilenen kıdem tazminatı tavan tutarı, kıdem tazminatı hesaplaması konusunda önemli rol oynamaktadır.
Bu durum belkide brüt maaşı, ( tüm hakedişlerle beraber ) 4000- 6000 bandında olan insanlar için çok önemli değil ama çok daha fazla ücret alanlar ne yazık ki kıdem tazminatı hesabı yaparken brüt maaşlarını maksimum belirlenen tutarları baz almak durumundalar.
2019 yılının ikinci yarısında 6.379,86 TL. olarak işlem gören kıdem tazminatı tavanı 2020 yılının 01.01.2020 – 30.06.2020 tarihleri arasında, 6.730,15 TL olarak uygulandı.
01.07.2020 – 31.12.2020 tarihleri arasında işverenlerce uygulanacak kıdem tazminatı tavanı 7.117,17 TL. olarak açıklanmıştır.
İşverenler kıdem tazminatı hesaplama işlemleri sırasında maksimum değer olarak açıklanan kıdem tazminatı tavanını dikkate alacaklardır. Bknz: Kıdem tazminatı hakkında merak edilenler
Kıdem tazminatı nasıl hesaplanır
Kıdem tazminatı hesabı yapabilmek için formül çok basittir.
Hesabınızı yapmak için Brüt maaşınız ve işyerinde kaç gün çalıştığınızı biliyor olmanız yeterlidir.
Sonrasında aşağıdaki basit formül ile işleminizi tamamlayabilirsiniz.
Brüt maaş/365*gün = Brüt Kıdem tazminatı
Kıdem tazminatı gelir vergisinden muaf olduğu için, brüt kıdem tazminatınızdan binde 759 damga vergisi çıkardığınız an net Kıdem tazminatınızı bulabilirsiniz.
Kıdem tazminatı hesaplarken nelere dikkat edilmelidir? başlıklı yazımızdan konu ile ilgili detayları bulabilirsiniz.
Çalışanlar hangi durumlarda kıdem tazminatı almaya hak kazanır?
İşçinin, öncelikle kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için kendi iradesi dışında işsiz kalması yani başka bir deyiş ile işveren tarafından işten çıkarılması gerekmektedir. Tabi ki işveren tarafından yapılan bu işlemler neticesinde işçinin Ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı bir davranışının olmaması gerekmektedir. İşçi eğer yüz kızartıcı bir nedenden ötürü işten çıkartılır ise, kıdem tazminatına da doğal olarak hak kazanamayacaktır. Ayrıca İşçinin haklı neden ile iş sözleşmesinin feshi durumlarında da işçi kıdem tazminatına hak kazanabilir. Bknz: İşçinin haklı nedenle fesih hakkı
İş sözleşmesinin işçi tarafından feshi ve kıdem tazminatı
İşçi işyerinde yaşayabileceği bir takım olumsuzluklar nedeniyle iş sözleşmesini haklı neden ile feshedebilir. Bu fesih işlemi sonrasında, eğer işçinin kıdemi bir yıl ve üzerindeyse işçi kıdem tazminatına hak kazanmış olacaktır. Detaylar için İşçinin haklı nedenle fesih hakkı başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.
Askerlik nedeniyle kıdem tazminatı
İşçiler askerlik vazifesi nedeniyle iş yerinden ayrılmaları durumunda kıdem tazminatına hak kazanacaktır.E Bknz: 12 koduyla işten çıkarılma – Askerlik nedeniyle işten çıkış Ek bilgi : Askerlik nedeniyle işten ayrılma sonrasında, askerlik dönüşü işçi işsizlik maaşından da faydalanabilecektir. Askerden sonra diyoruz çünkü, askerdeyken işsizlik maaşı almanız sizi sıkıntıya sokabilir. Bknz: Askerde iken işsizlik maaşı alabilir miyim?
Kadın işçinin evlenmesi halinde kıdem tazminatı
Kadın çalışanlar ise çalışırken evlenirse, evlendikten sonraki bir yıl içinde kendi isteği ile işten ayrılabilir ve kıdem tazminatını tazminat alabilir. Bknz: Evlilik nedeniyle iş akdinin feshi
15 yıl 3600 gün ile kıdem tazminatı
Emeklilik şartları için yaş haddi dışında bir takım kriterleri yerine getiren çalışanlar da işyerlerinden kıdem tazminatlarını alarak ayrılabilir. Bknz: 15 yıl ve 3600 gün ile kıdem tazminatı
Bu fesihler ihbar tazminatı hakkı verir mi?
Yukarıda sıraladığımız tüm nedenler işçinin sadece kıdem tazminatına hak kazanmasını sağlamaktadır. İşçinin bu nedenler ile ve 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 24. maddesi göre feshetmesi durumunda ihbar tazminatı hakkı olmayacaktır. Bknz: Haklı neden ile fesih ve ihbar tazminatı
