İşverenin ücretsiz izin hakkı, işveren işçiyi ücretsiz izne çıkartabilir mi? İşverenin 3 ay ücretsiz izin hakkı var mı? İşçi ücretsiz izinde devletten ödenek alacak mı? İşverenin ücretsiz izin hakkı nedir? detaylar yazımızın devamında..

Ücretsiz izin nedir?

Ücretsiz izin uygulaması iş sözleşmesinin askıya alınmasına ilişkin özel bir uygulamadır. Özellikle ekonomik kriz dönemlerinde işverenler, işçileri ücretsiz izne çıkararak, ekonomik konjonktürün işletme üzerindeki olumsuz etkilerini hafifletmeyi amaçlamaktadırlar. Kural olarak taraflar ücretsiz izin konularında mutabakat sağlamak durumundadır. İster işveren, isterse işçi hiçbir şekilde dayatma yoluyla birbirlerinden izin talebinde bulunamaz. Doğum yapan kadınlar adına yapılan düzenleme dışında “ücretsiz izin” durumları sadece ve sadece karşılıklı anlaşma sonrası hayata geçirilebilecek bir uygulamadır. ( yıllık izinde alınan ücretsiz yol izni dahil )

Ücretsiz izin uygulaması 

• Ücretsiz izin talebi yazılı olarak yapılmalı ve işverence onaylanmalıdır. Aynı durumda ücretsiz izin talebi işveren tarafından yapılıyor ise gene yazılı olmak zorunda ve işçi tarafından onaylanmalıdır.
• Ücretsiz izin nedeniyle çalışmama durumunda herhangi bir ücret ödemesi yapılmamaktadır.
• Ücretsiz izinli nedeniyle çalışmama durumunda ücret ödemesi yapılmadığı için bu neden ile SGK primi de ödenmeyektir.
• Kullanılan ücretsiz izin süreleri işçinin kıdeminden düşülür.
• İşçi zaruriyet gerektiren bir durumdan dolayı ücretsiz izine başvurmak zorundadır. Sadece geçici bir süre başka işte çalışmak için ücretsiz izin talebinde bulunamaz. Tespiti halinde iş sözleşmesi feshedilir.

Doğum ve yol izni için istenen ücretsiz izinlerde işverenin rızası aranmaz.

4857 Sayılı İş Kanunu‘nun 56. ve 74. maddelerinde beyan edilen, işçiye hak olarak verilen ücretsiz izinler dışında diğer tüm ücretsiz izinlerin tarafların rızasıyla kullanılması gerekmektedir.

Bahsedilen izinlerden Madde 56’da belirtilen, yıllık iznini başka bir şehirde geçirecek olan işçiye, talep etmesi durumunda verilen 4 günlük ücretsiz yol iznidir. Bu izin, gidiş dönüş sürelerinde işçinin yolda geçireceği süreler gözetilerek, işçiye kanunen tanınmış bir haktır. İşçinin talebi durumunda işveren, bu izni vermekle yükümlüdür.

Madde 74’te bahsedilen ise, doğum nedeniyle raporlu olan kadın işçinin, raporu bitiminde talep etmesi durumunda, 6 aya kadar kullanabildiği ücretsiz doğum iznidir. Bu izinler kanunen tanınmış bir hak olduğu için işverenin rızası aranmaz.  İşçi doğum sonrası istirahat bitiminde, işverenine ne kadar ücretsiz izin kullanacağını beyan eder ve işveren de işçinin bu talebini sorgusuz sualsiz kabul eder.

Bu nedenler dışında işveren, işçileri ücretsiz izne çıkmaya zorlayamaz. Ücretsiz izin için işçinin rızasını almak zorundadır. İşveren tarafından ücretsiz izne çıkmaya zorlanan işçi iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir.

İşverene fesih yasağı –  İşverenin ücretsiz izin hakkı

Tüm dünyayı ve son dönemlerde ülkemizi de tehdit altına alan Covid 19 salgını nedeniyle, sağlık ve ekonomik açıdan alınan önlemlere bir yenisi daha eklendi. 08.04.2020 tarihinde düzenlenen ve henüz ve taslak halinde olan düzenleme, işverenlere fesih yasağı getiriyor.

Yazımızın başında söz ettiğimiz gibi, ücretsiz izin kavramı, tarafların anlaşması ile hayata geçirilebilen bir uygulamadır. Yani iki taraftan birisinin ücretsiz izin konusunda rızası yoksa, karşı tarafın ücretsiz izine zorlanması söz konusu olmayacaktır. Fakat yeni taslak ile artık bu mümkün.

En kısa sürede hayata geçirilmesi planlanan uygulama ile, Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde faaliyet gösteren tüm işverenleri kapsıyor. İşverenler herhangi bir nedenden ötürü işçilerini 3 ay boyunca hiçbir şekilde işten çıkartamayacak.  ( 4857 Sayılı İş Kanunu madde 25’deki haller hariç ) Bu 3 aylık süre, Cumhurbaşkanı’nın yetkisi ile, gerekirse 6 aya kadar uzatılabilecektir.

İşverenleri tarafından ücretsiz izine çıkartılan işçilere, tamamı işsizlik fonundan karşılanacak olan bir ödeme yapacaktır. Yasa henüz yürürlüğe girmediği için şuan için öngörülen tutar her işçi için günlük 39,24 TL. olarak belirtilmiştir.