İstifa eden işçinin hakları nelerdir?
Soru: Merhaba, ben önümüzdeki ay 6 yıldır görev yaptığım işyerimden ayrılmak istiyorum. Bunun için nelere dikkat etmem gerekiyor? Sadece işverene dilekçe vermem yeterli mi? İstifa eden işçinin hakları nelerdir? Bana geri dönebilirseniz çok sevinirim, iyi günler.
Cevap:
Merhabalar,
İşyerinden kendi rızası ile ayrılan işçilerin de tabi ki bir takım hakları bulunmakta. Dilerseniz istifa sürecinizi başlatmak için izlemeniz gereken yolları ve sonrasını maddeler halinde açıklayalım.
İstifa dilekçesi örneği
İstifa sürecinizi başlatmak için öncelikle işvereninizi konu hakkından bilgilendirmelisiniz. Bunu basit usul yazacağınız bir dilekçe ile çözebilirsiniz. Bu dilekçede, konunun detaylı bir şekilde yazılması ve iş akdinizin hangi tarihte sona erdirmek istediğinizi beyan etmeniz yeterlidir. Bknz: İşçi istifa dilekçesi örneği
İstifa halinde ihbar süresi
İstifa edeceğinize dair işvereninize dilekçe verdiğiniz taktirde işveren arzu eder ise, sizden ihbar süreniz kadar çalışmanızı talep edebilir. Arzu ederse diyoruz çünkü zaman zaman, bazı işverenler bu tarz durumlarda, istifa işlemlerini direkt hayata geçiriyor. Şu aşamada, eğer istifa dilekçenizi size verdiği tarihte, tamamdır istifanız kabul edilmiştir, içeride ki mevcut haklarınız ödenecek gidebilirsiniz dediğinde, sizin ona ama benim şu kadar ihbar sürem vardı çalışmak istiyorum deme şansına sahip değilsiniz. İstifa ettiğinizde işveren, yapılan işin ve personel durumuna göre, ya size, ihbar süresince çalışmaya devam edin der ya da ihbar sürenizde çalışmanıza gerek yok der. Burada işçinin herhangi bir karar alma durumu söz konusu olmayacaktır.
Ama sizin işvereniniz ile olan ilişkileriniz hakkında bir fikrimiz olmadığı için bu konuda net bir şey söyleyemeyiz. Kesin olarak bilmeniz gereken şey; İşvereniniz isterse, sizi ihbar süreniz boyunca çalıştırmaya devam edebilir. Eğer işvereniniz sizden ihbar süreniz boyunca çalışmanızı talep ederse sizin bu duruma hiçbir şekilde itiraz hakkınız bulunmamaktadır. Eğer ihbar bildirim sürenize riayet etmeyip işi bırakırsanız, bu sefer işvereninize karşı ihbar borcunuz oluşacaktır. İşvereniniz hukuki yollara başvurarak bu zararını sizden tazmin yani tahsil etme hakkına sahiptir.
4857 Sayılı İş Kanunu‘nun 17. Maddesi’nde konu ile ilgili;
Bildirim şartına uymayan taraf, bildirim süresine ilişkin ücret tutarında tazminat ödemek zorundadır.
İşveren bildirim süresine ait ücreti peşin vermek suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir.
İfadelerine yer verilmiştir.
Yani işçi de olsa, işveren de olsa bu süreler önemlidir.
Gene aynı kanun maddesine göre;
- İşi altı aydan az sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak iki hafta sonra,
- İşi altı aydan bir buçuk yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak dört hafta sonra,
- İşi bir buçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak altı hafta sonra,
- İşi üç yıldan fazla sürmüş işçi için, bildirim yapılmasından başlayarak sekiz hafta sonra,
feshedilmiş sayılmaktadır.
İstifa eden işçi yeni iş arama izni
Yeni iş arama izni, 4857 Sayılı İş Kanunu‘nun 27. maddesi aracılığı ile, belirsiz süreli iş sözleşmesinin kim tarafından feshedildiğine bakılmaksızın hayata geçirilen bir uygulamadır. Ortada, bildirimli fesih işlemi var ise, işçi ya da işveren diye ayırt edilmemektedir ve yeni iş arama izni kullanılabilir.
Siz istifa ettiğiniz için, bildirim süreniz içerisinde günlük iki saat yeni iş arama izniniz bulunmaktadır.
Arzu ederseniz, işvereninize konu ile ilgili dilekçe ile başvurup, yeni iş arama izninizi toplu olarak da kullanma şansına da sahipsiniz.
İstifa eden işçiye kıdem tazminatı ödenir mi?
İstifa eden yani kendi rızası ile iş yerinden ayrılan işçiye herhangi bir kıdem tazminatı ödemesi yapılmaz. Fakat bu durum bazı istisnaları da beraberinde getirmektedir. Bazı durumlarda işçi kendi rızası ile istifa etmek ister ise, kıdem tazminatını hak edecektir. Bunun için İşçinin haklı nedenle fesih hakkı başlıklı yazımıza göz atmanızı tavsiye ediyoruz. Ayrıca Bknz: Kapıcılar hangi durumlarda kıdem tazminatına hak kazanır?
İstifa eden işçinin ücreti ödenir mi?
Açıkça söylemek gerekir ise, böyle bir başlık açmak istemezdik ama zaman zaman bu tarz sorular geldiği için buraya yazmak zorunda kaldık. İstifa eden işçinin ücreti tabi ki ödenecektir. İş akdi feshedildiği tarihe kadar olan tüm ücreti işveren tarafından işçiye ödenmesi zorunludur. Bu konuda herhangi bir esneklik ya da işveren inisiyatifi bulunmamaktadır.
İstifa eden işçinin yıllık izinleri ödenir mi?
Genel olarak istifa eden işçi sadece kıdem tazminatını kaybetmektedir. Onun dışında işçinin çalıştığı dönemlere ait tüm alacakları kendisine ödenmelidir. Bunlardan bir tanesi de yıllık izin tutarıdır. Eğer içeride hak edip henüz kullanmadığınız ücretli yıllık izniniz söz konusu ise, istifa dahi etseniz işvereniniz bu tutarı size ödemek ile yükümlüdür.
İstifa eden işçinin ikramiye ve primleri ödenir mi?
İki başlık yukarıda da söz ettiğimiz gibi, işçi kendi rızası ile işten ayrıldığı taktirde sadece mevcut kıdem tazminatından feragat etmektedir. Bunların dışında hak etmiş olduğu tüm haklarını işvereninden talep edebilir. Eğer sizin iş akdinizin feshedildiği tarihten itibaren hak etmiş olduğunuz prim veya ikramiyeniz var ise, bunları işvereniniz size ödemek ile yükümlüdür.
Özetlememiz gerekir ise;
İşçinin bir işyerinden kendi rıza ve isteği ile ayrılıyor olması kendisini sadece ve sadece kıdem tazminatından mahrum bırakır. Onun dışında ki içeride ki tüm alacakları işveren tarafından kendisine ödenmelidir.
İş sözleşmesi sonlandığı tarihte, işçinin o döneme kadar çalışıp hak ettiği; Ücreti, prim, İkramiye, kullanılmayan senelik izin vb. gibi tüm hak edişlerin işveren tarafından kendisine ödenmesi gerekmektedir.
İşverenin bu hak edilen ücretleri, “sen istifa ettin, hiç bir alacağın yok” diyerek işçiye ödememezlik yapamaz.
Bildirimli olarak yapılan fesihlerde, işçi istifasını sunduğu taktirde, 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 17. maddesinde belirtilen bildirim sürelerine riayet ettiği taktirde, başka hiç bir yükümlülüğü bulunmamaktadır. Aynı kanun maddesi’nde de belirtildiği gibi, bildirim sürelerine uymayan taraf, karşı tarafa tazminat ödemekle yükümlüdür. Nasıl ki, işveren işçiyi işten çıkartırken, bu sürelere özen gösteriyorsanız, olası bir istifa durumunda, bu süreleri dikkate almanız önemlidir. İşvereniniz bildirim sürelerine riayet etmeden istifa etmeniz durumunda, hukuki yollar aracılığı ile bu tazminatı sizden talep edebilme hakkına sahip olduğunu unutmayın.
