İsteğe bağlı sigortalılık nedir?
Zorunlu sigortalı olmak için aranan şartları taşımayan veya bu şartları sonradan yitirdiği için zorunlu sigortalılık kapsamına giremeyen; ay içerisinde 30 günden az çalışan veya tam gün çalışmayan ya da daha önce sosyal güvenlik kanunlarına tabi çalışması olmayan kişilerin malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primleri ile genel sağlık sigortası primlerini kendileri ödemek suretiyle emeklilik için öngörülen prim ödeme gün sayılarını tamamlamalarına imkan veren sigortalılık türü isteğe bağlı sigortalılık olarak tanımlanmaktadır.
Özetle; bir herhangi bir şekilde bir işte çalışmayan kişilerin kendi primlerini ödediği sistem, isteğe bağlı sigortalılık olarak kabul edilmektedir.
5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu‘nun 50. maddesindeki ifadeye göre “İsteğe bağlı sigorta; kişilerin isteğe bağlı olarak prim ödemek suretiyle uzun vadeli sigorta kollarına ve genel sağlık sigortasına tabi olmalarını sağlayan sigortadır.”
İsteğe bağlı sigortalılık hangi statüde kabul edilmektedir?
İsteğe bağlı sigortalılık, 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu‘nun 4. maddesinin birinci fıkrasının b bendi kapsamında 4/b – Bağkurlu sigortalılık süresi olarak kabul edilecektir.
İsteğe bağlı sigortalı olma şartlar nelerdir?
Türkiye’de ikamet edenler ile Türkiye’de ikamet etmekte iken sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerdeki Türk vatandaşlarından;
- 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu‘na tabi zorunlu sigortalı olmayı gerektirecek şekilde çalışmayan,
- Sigortalı olarak çalışmakla birlikte ay içerisinde 30 günden az çalışan ya da tam gün çalışmayanlar,
- Kendi sigortalılıkları nedeniyle Türkiye’de sosyal güvenlik kanunlarına göre malullük ve yaşlılık aylığı almayanlar,
- 18 yaşını dolduranlar,
Kanunun yürürlük tarihinden önce mülga kanunlara göre isteğe bağlı sigortaya devam edenler, herhangi bir işleme gerek kalmaksızın Kanun kapsamında isteğe bağlı sigortalılıkları devam ettirilecektir.
İsteğe bağlı sigorta için nereye başvuru yapılmalıdır?
İlk kez isteğe sigortalı başvurusu yapacak olanlar;
- İkametgahlarının bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüklerine veya sosyal güvenlik merkezlerine, Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği ekinde yer alan ‘İsteğe Bağlı Sigorta Giriş Bildirgesi’ ile başvurmaları gerekmektedir. İsteğe Bağlı Sigorta Giriş Bildirgesi için TIKLAYINIZ.
Sigorta Giriş Bildirgesinde, sigorta sahibi olmak isteyen kişilerin kişisel bilgileri ve ikamet adresi yer almaktadır.
Başvuru formunda belirtilen, Sosyal Güvenlik Sicil Numarası turkiye.gov.tr adresinden “Kurumlar” menüsü altından Sosyal Güvenlik Kurumu menüsüne tıklayıp sunulan hizmetlerden 4A Sigortalı Tescil Kaydı Tespitini açarak öğrenilebilir.
Tekrar isteğe bağlı sigortalı olmak isteyen sigortalıların ise talep dilekçesi ile müracaatları yeterli olacaktır.
5434 sayılı Kanunun mülga 12. maddesi uyarınca isteğe bağlı iştirakçilik başvuruları, Sosyal Sigortalar Genel Müdürlüğü Sigortalı Tescil ve Hizmet Daire Başkanlığı Mithatpaşa Caddesi No:7 Sıhhıye/ANKARAadresine yapılacaktır.
İsteğe bağlı sigortalılıkta ne kadar prim ödenir?
İsteğe bağlı sigorta primi, 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu‘nun 82. maddesine göre belirlenen prime esas kazancın alt sınırı ile üst sınırı arasında, sigortalı tarafından belirlenen prime esas aylık kazancın % 32’sidir. Bunun % 20’si malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi, % 12’si genel sağlık sigortası primidir.
İsteğe bağlı sigortalı olanlar, bakmakla yükümlü olunan kişi olsa dahi, 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 60. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılır ve genel sağlık sigortası primini de ödemekle yükümlüdürler. Yabancı ülke vatandaşlarından Türkiye’de yerleşik olma hali bir yılı doldurmadıkça genel sağlık sigortası primi alınmaz ve bu kişiler genel sağlık sigortalısı sayılmaz.
Ait olduğu aydan itibaren en geç 12 ay içinde gecikme cezası ve gecikme zammıyla birlikte primi ödenmeyen süreler, sigortalılık süresinden sayılmaz. Bu 12 aylık süreden sonra ödenen primler iade edilir.
İsteğe bağlı sigorta nasıl sona erer?
İsteğe bağlı sigortalılık;
- Hizmet akdine tabi sigortalı bir işte çalışıldığı taktirde,
- İkametin yurt dışına alınması halinde,
- İsteğe bağlı sigortalılığını sona erdirme talebinde bulunanların, primi ödenmiş son günü takip eden günden,
- Aylık talebinde bulunanların, aylığa hak kazanmış olmak şartıyla talep tarihinden,
- Ölen sigortalının ölüm tarihinden,
İtibaren sona erer.
İsteğe bağlı sigorta başvurusu
