İşsizlik maaşı nedir?
Sigortalı işsizlere yasada belirtilen şartları taşımaları halinde işsiz kaldıkları dönem için belirli süre ve miktarda yapılan ödemedir. Hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde en yakın İŞKUR birimine başvurmak gerekmektedir.
İşsizlik maaşı ile ilgili çok fazla soru alıyoruz. Biz de Çalışma Hayatı Ekibi olarak, İşsizlik maaşı ile ilgili merak edilen ve tarafımıza sorulan en çok soruları bir yazı altına toplamaya karar verdik. Konu çok uzun ve detaylı, sizler için seçtiğimiz başlıklara göz atabilir ve bu sayede kafanızdaki bir takım soru işaretlerini kaldırabilirsiniz. Bu yazımızda eminiz ki kafanızda oluşan tüm soru işaretlerini giderebileceksiniz.
İşsizlik maaşı şartları nelerdir?
4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’na göre;
- İşsizlik sigortası kapsamında bir iş yerinde çalışırken çalışma istek, yetenek, sağlık ve yeterliliğinde olmasına rağmen, kendi istek ve kusuru dışında işini kaybedenler,
- Hizmet akdinin feshinden önceki son 120 gün içinde prim ödeyerek sürekli çalışmış olmak kaydıyla son üç yıl içinde en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş olanlar. Önemli İşsizlik maaşı son 120 gün şartı değişti
İşsizlik maaşından faydalanabilmektedir.
İşsizlik maaşından ne kadar süre faydalanabilirim?
Hizmet akdinin sona ermesinden önceki son üç yıl içinde;
- 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 180 gün,
- 900 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 240 gün,
- 1080 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 300 gün,
süre ile işsizlik ödeneğine hak kazanmaktadır.
Emekliler işsizlik maaşı alabilir mi?
Emeklilerden çalıştıkları dönem için Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan emekli aylığı aldıkları için kendilerinden işsizlik sigortası primi kesilmemektedir. Bu neden ile emekli kalanlar işsiz kaldıkları taktirde, emekli maaşı almaya devam edecekleri için, emekli çalışanlar hangi nedenden ötürü işsiz kalırsa kalsınlar işsizlik maaşından faydalanmaları söz konusu olmayacaktır.
Part time – Kısmi süreli çalışanlar işsizlik maaşı alabilir mi?
08/01/2019 tarihli 30659 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan ve 17/01/2019 tarihli ve 7161 sayılı Kanunun 25. maddesinde 4447 sayılı Kanun‘nun ilgili maddesinde yer alan “prim ödeyerek sürekli çalışmış” ibaresi “hizmet akdine tabi” şeklinde değiştirilmiştir. Bu neden ile artık part time, kısmi süreli çalışanlar da işsizlik maaşından faydalabilecektir. Bknz:İşsizlik maaşı son 120 gün şartı değişti
Evlilik nedeniyle işten ayrılan kadın işsizlik maaşı alır mı?
İş akdi feshedilen işçinin işsizlik maaşından faydalanması için kendi iradesi dışındaki bir nedenden dolayı işsiz kalması gerekmektedir. Evlilik nedeniyle, 1475 Sayılı Eski İş Kanunu’nun halen yürürlükte ki 14. maddesi‘nin sağladığı avantajı kullanarak iş akdini kıdem tazminatını alarak feshedebilirsiniz. Fakat bu işlem tamamen sizin iradeniz ile gerçekleştiği için, işvereniniz siz işten ayrıldıktan sonra, adınıza düzenleyeceği işten ayrılış bildirgesi’nde işten çıkış kodu olarak 13, yani ” evlilik nedeniyle iş sözleşmesinin feshi“ni seçeceği için bu şartlarda işsizlik maaşından faydalanmanız söz konusu olmayacaktır. İşsizlik maaşı için prim şartlarının dışında kendi istek ve kusurunuz dışında işten çıkartılmış olmanız gerekiyor.
İşsizlik maaşı alırken yurt dışına çıkabilir miyim?
İşsizlik maaşı alan kişilerin yerine getirmesi gereken en önemli şartlardan biri de, kişinin işsizlik maaşı alırken çalışmaya hazır olmasıdır. Kişi yurt dışına çıktığı dönemlerde doğal olarak bu şartı yerine getiremeyeceği için, işsizlik maaşına da doğal olarak hak kazanamaz.
Yurt dışına çıkarken işsizlik maaşınızı durdurun.
Normal şartlarda siz yurt dışına çıktığınızda İşkur sizin yurt dışına çıktığınızı tespit eder ise işsizlik maaşınızı otomatik olarak keser. Fakat siz gene de işinizi sağlama alın ve yurt dışına çıkmadan önce muhakkak işsizlik maaşınızın durdurulması ile İşkur’a başvuruda bulunun. Eğer herhangi bir durdurma işlemi yapmazsanız, bu sefer, olası bir tespit sonrasında İşkur sizden yurt dışında olduğunuz dönemler ile ilgili ödediği işsizlik maaşınızı faizi ile geri isteyebilir. Bu neden ile daha büyük problem yaşamamak adına yurt dışında olduğunuz dönemler de işsizlik maaşınızı durdurmanızda fayda var. Yurda döndükten sonra, yurt dışına çıkmadan önce durdurulmasını talep ettiğiniz işsizlik maaşını tekrar talepte bulunduğunuz taktirde, kaldığı yerden almaya devam edebilirsiniz.
Hangi durumlarda işsizlik maaşından faydalanamazsınız?
Eğer ki işten çıkış nedenleriniz aşağıdaki nedenlerden birisi ise, işsizlik maaşından faydalanamazsınız.
- İşverenin haklı olarak işçiyi işten çıkarması; İşveren tarafından işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışları sebebiyle işinin sonlandırılması durumunda,
- İşçinin istifa etmesi durumunda, (Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından sonlandırlması)
- Deneme süresi içerisinde, tarafların iş sözleşmesini feshetmesi durumunda, (Deneme süresi İş Kanununda en çok iki aydır. Toplu sözleşmeler ile dört aya kadar çıkartılabilir.)
- Ölüm ve iş kazası sonucu ölüm durumunda, ( işsizlik maaşı yakınlarına ödenmez)
- Emekli olma durumlarında (Emeklilik, yaşlılık veya toptan ödeme nedeniyle)
- Malulen emeklilik nedeniyle işten ayrılış durumunda, ( emeklilik maaşı bağlanacağı için )
- Kadın işçinin evlilik nedeniyle işten ayrılması durumunda,
- Emeklilik için yaş dışında diğer şartların tamamlanması durumunda, ( 15 yıl 3600 gün vb.)
- Başka yere nakil durumlarında (Sözleşme sona ermeden sigortalının aynı işverene ait diğer iş yerine nakli)
- Mevsimlik iş; Mevsim bitimi (İş akdinin askıya alınması halinde kullanılır.)
- Kampanya bitimi (İş sözleşmesinin askıya alınması halinde kullanılır. )
- Statü değişikliği veya şirket içerisinde sgk 16 kod numarasıyla yapılan değişiklerde işsizlik maaşı alınamaz,
- Disiplin kurulu kararı ile işçinin işten çıkarılması durumunda,
- Vize süresinin bitimi ( İş sözleşmesinin askıya alınması halinde kullanılır. Tekrar başlatılmayacaksa “4” nolu kod kullanılır)
- Diğer nedenler,
Hangi durumlarda işsizlik maaşından faydalanabilirsiniz?
Eğer işten çıkış nedeniniz aşağıdaki nedenlerden birisi ise işsizlik maaşından, diğer prim şartlarını yerine getirdiğiniz taktirde faydalanabilirsiniz.
- Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı sebep bildirilmeden feshi,
- Belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermesi,
- Askerlik,
- Toplu işçi çıkarma,
- İş yerinin kapanması,
- İşin sona ermesi,
- İşçi tarafından zorunlu nedenle fesih,
- İşçi tarafından sağlık nedeniyle fesih,
- İşçi tarafından işverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih,
- İşveren tarafından zorunlu nedenlerle ve tutukluluk nedeniyle fesih,
- İşveren tarafından sağlık nedeni ile fesih,
- Borçlar Kanunu, Sendikalar Kanunu, Grev ve Lokavt Kanunu kapsamında kendi istek ve kusuru dışında fesih,
- 4046 sayılı Kanunun 21. maddesine göre özelleştirme nedeni ile fesih,
- Gazeteci tarafından sözleşmenin feshi,
- İş yerinin devri, işin veya iş yerinin niteliğinin değişmesi nedeniyle fesih,
İşsizlik maaşı nasıl hesaplanır?
İşsizlik maaşı miktarı sigortalının son 4 aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının %40’ı olarak hesaplanır. Hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının %80’inini geçememektedir. Bknz: İşsizlik maaşı hesaplama 2020
İşsizlik maaşında son 120 günde kesinti sayılmayan haller nelerdir?
Eğer iş akdinizin feshinden itibaren geriye doğru son 120 günde herhangi nedenlerden ötürü bir prim kesintiniz söz konusu olur ise işsizlik maaşı alabilirsiniz. Detaylar için İşsizlik maaşı son 120 gün şartı değişti başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.
İş yeri kapanan işçi işsizlik maaşı alır mı?
İşsizlik maaşından faydalanabilmek için bir diğer şart ise, işçinin kendi iradesi dışında gerçekleşen durumlardan dolayı işsiz kalmasıdır. İş yerinin kapanması işçinin elinde olan bir durum olmadığı için, işsizlik maaşından faydalanabilir.
İşverenin iş yerinden kâr edememesi ya da kişisel nedenlerinden ötürü iş yerini kapaması işçiyi bağlayan bir neden değildir. İşçinin bu ve benzeri durumlarda daha fazla mağduriyet yaşamaması adına böyle bir düzenleme söz konusudur. İşçinin iş yerinin kapanması veya devredilmesi halinde kendisinin bir kusuru olmadığı için bu durumun işçiyi mağdur etmesini engellemek adına işçi gerekli prim şartlarını yerine getirdiği taktirde işsizlik maaşından faydalanabilir.
