Soru: Merhaba, göreve henüz başlayalı 3 ay oldu. Dün itibariyle bir çalışanımız ile ilgili bir icra yazısı geldi. Maaşının 1/4’ü mahkeme kararı ile haczedilmiş. İlk defa böyle bir işlem yapacağım. İşçiye gelen maaş haczinde işverenin sorumluluğu hakkında beni bilgilendirme şansınız var mı? Maaşına haciz gelen işçi ile ilgili nelere dikkat etmem gerekiyor, işçiye gelen maaş haczi konusunda nelere dikkat etmem gerekiyor? Şimdiden çok teşekkür ederim, iyi günler.
Cevap:
Merhabalar,
Öncelikle bu durumda ilk yapmanız gereken şey, İcra dairelerinden işyerlerine gelen maaş haczi yazılarından itibaren 7 gün içerisinde maaş haczi gelen daireye cevap yazısı yazmanız olacaktır. Aksi taktirde işveren olarak suç işlemiş sayılırsınız.
Size gelen icra yazısında, ilgili işçinin maaşı üzerine haciz konularak 6772 Sayılı Kanun’nun 4. maddesi uyarınca fazla mesai, evlilik, çocuk zamları veya primleri, ayni yardımlar, hafta ve genel tatil ücretleri hariç olmak üzere;
İkramiye, toplu sözleşme farkı ve nema da dahil olmak üzere borç bitinceye kadar 1/4’nün haczine, iş akdinin feshi ve emeklilik halinde borçluya ödenecek kıdem ve ihbar tazminatları ile izin alacaklarının, iş kanunu ve diğer kanunlardan doğan ve doğacak alacaklarının tamamı üzerine haciz konulmasına karar verilmiştir.
Şeklinde bir yazı olacaktır.
Maaş haczi yazısı alınca işveren ne yapmalıdır?
Böyle bir durum ile karşılaştığınız zaman ilk etapta basit bir dilekçe ile icra müdürlüğüne cevap yazabilirsiniz. Dilekçeyi işçinin halen sizin işyerinizde çalışmakta olduğu ve maaşını gösteren belgeyi ( bordro ) dilekçenin ekine ekleyerek icra müdürlüğüne, posta yoluyla ya da elden iletmeniz yeterli olacaktır.
Daha sonra, icra müdürlüğünün size göndermiş olduğu tebliğde maaş haczi olarak belirttiği oranda kesintiyi işçinin maaşından keserek, gene tebliğde belirtilen ilgili icra dairesine ait hesap numarasına her ay düzenli olarak yatırmalısınız.
Maaş haciz yazısı işverene ulaştıktan sonra sorumluluk işverendedir.
Maaş haciz yazısı işverene ulaştıktan sonra sorumluluk işverendedir diyoruz çünkü, eğer tebliğ sonrası işveren işçinin maaşında herhangi bir kesinti işlemi yapıp bu kesintiyi icra dairesine göndermez ise, bu sefer icra dairesi ilgili borcu işverenden tahsil edebilecektir. O neden ile işveren bu konuyu titizlikte takip etmek zorundadır.
İcra Müdürlüğünden gelen tebligata cevap verilmediği, maaş kesintisinin uygulanmadığı ya da işçinin işten ayrıldığına dair İcra Müdürlüklerine bilgi verilmemesi halinde, İcra İflas Kanununun 355, 356 ve 357 Maddeleri gereğince, bilgi vermeyen sorumlu kişiler hakkında yasal işlem yapılacağı bildirilmiştir.
Aynı çalışana ait birden fazla icra gelmesi durumunda;
Bir işçinin maaş haczi söz konusuyken bir maaş haczi daha gelir ise işveren gelen ikinci tebliğ içinde ilgili icra dairesine yazılı bildirim yapmak zorundadır. İlgili yazıda işçinin bir borcunun daha olduğunu, bunun ile ilgili kendisine maaş haczi uygulandığı ve dosya ödemesi yapıldığını belirtilmelidir.
Genel olarak işçinin, nafaka borçları dışında işçilerin aylık ücretlerinin dörtte birinden fazlasının haczedilemesi veya başkasına devir ve temlik edilmesi mümkün değildir.
Bu nedenle ikinci gelen haciz dosyası, ilk borcun bitmeden hayata geçirilmesi söz konusu olmayacaktır.
Asgari geçim indirimi ( agi ) haczedilebilir mi?
Asgari geçim indirimi işçinin medeni durumuna ve çocuk sayısına bağlı olarak,devlet tarafından sağlanan ve işveren tarafından ödenen bir sistemdir. Diğer bir deyişle, devlet işverenden alacağı gelir vergisinin bir kısmını agi olarak sigortalılara ödenmesini sağlamıştır.
Maaşlar ve diğer ücretlere haciz gelmesi gayet normaldir. Fakat Asgari geçim indirimi devletin almaktan vazgeçtiği bir vergi türüdür ve ücret olarak kabul edilmemektedir. Doğal olarak ücret olarak kabul edilmeyen bir tutarın haczedilmesi söz konusu olmayacaktır.
Örnek:
3.100,00 TL. + Agi alan bir işçinin maaş kesintisi hesaplanırken, agi hariç 3.100,00 TL. baz alınmalıdır. 1/4’üne gelen haciz sonrasında kesinti yapıldıktan sonra işçinin hesabına 2.325,00+ agi yatırılması zorunludur. Geri kalan yani 3.100,00 TL.’nin 1/4’üne tekabül eden 775,00 lira icra dairesine ait hesaba gönderilmelidir.
İcra dairesinden cevap gelene kadar kesinti devam etmelidir.
İşveren tarafından maaş haczi kesintisi yine icra dairesinden gelecek olan ikinci bir emre kadar devam etmelidir. İcra dairesinden işverene ” haciz şerhinin kaldırılmasına karar verilmiştir. ” şeklinde bir yazı gelecektir. İcra dairesinden bu tarz bir yazı gelmeden işverenin kesintiyi sonlandırması suç teşkil edecektir.
İşçi işten çıkarsa icra dairesine bildirmek zorundasınız.
İşçi ile ilgili maaş kesintisi devam ederken, işçinin iş sözleşmesi herhangi bir nedenden ötürü sona ererse, işveren olarak icra dairesine bilgilendirme yapılmalıdır. İcra dairesine; İşçinin iş sözleşmesinin sona erdiğini ve artık kendi bünyesinde çalışmadığı belirtilmelidir. Yazılacak olan dilekçeye işçi ile ilgili Sosyal Güvenlik Kurumu’na elektronik ortamda verilen işten çıkış bildirgesinin de eklenmesi gerekmektedir.
Ayrıca eğer iş sözleşmesini fesheden taraf işverense ve bu fesih işlemi sonrasında, işçi kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanıyor ise, işverenin önceliği ilk önce ilgili icra dosyasına ödeme yapmak olacaktır. Gerekli icra ödemesi yapıldıktan sonra kalan bakiye, işçinin hesabına aktarılabilecektir.
Özetlememiz gerekir ise,
İşçiye gelen maaş haczi konusunda, eğer işverene icra dairesinden bir tebliğ yapıldıysa tüm sorumluluk artık işverene aittir. İşveren işçinin alacakları ile ilgili, icra dairesinden gelen yazıya göre, kesinti yapması ve ilgili hesaba yatırması yasal zorunluluktur. İş sözleşmesi işçi lehinde kıdem tazminatına hak kazanarak sonlanması durumunda, kıdem tazminatı ödemesinde öncelik icra dairesi olacaktır. Eğer iş sözleşmesi tazminatsız bir şekilde sonlandıysa, iş sözleşmesinin hangi nedenden ötürü muhakkak icra dairesine işveren tarafından bildirilmelidir. Aksi taktirde, icra dairesi işveren aleyhine işlem yapabilme hakkına sahip olacaktır.
Çok faydalı bir makale oldu teşekkür ederiz emeğinize ve bilginize sağlık.