İş kazasını geç bildirmenin cezası ne kadardır?
Soru: Merhabalar, şirketimizde bir iş kazası gerçekleşti fakat biz bildirim süresini kaçırdık ve geç bildirimde bulunduk. Bu neden ile idari para cezası ile karşılaşır mıyız? İş kazasını geç bildirmenin cezası ne kadardır? Teşekkürler.
Cevap:
Merhabalar,
Sosyal güvenlik mevzuatına göre;
- İşçinin iş kazasına maruz kalması halinde, olayın işvereni tarafından, o yer yetkili kolluk kuvvetlerine derhal ve SGK’ya da da en geç kazadan sonraki üç iş günü içinde,
- Kendi hesabına bağımsız çalışanın (Bağ-Kur’lunun) iş kazasına maruz kalması halinde, olayın kendisi tarafından, bir ayı geçmemek şartıyla rahatsızlığının bildirim yapmaya engel olmadığı günden sonraki üç işgünü içinde,
bildirilmesi gerekiyor.
Yasada, bildirim süreleri iş günü olarak belirlendiğinden, iş kazasının olduğu tarihten sonraki üç iş gününün cumartesi, pazara veya resmi tatile rastlaması halinde üç iş gününün hesabında tatil günleri dikkate alınmamaktadır.
Bildirim süresi içinde yapılmazsa hem iş göremezlik ödeneği işverenden tahsil edilmekte, hem de idari para cezasına maruz kalınmaktadır.
İşçinin iş kazasına maruz kalmasına rağmen durumun üç iş günü içinde SGK’ya bildirilmemesi halinde, bildirimin Kuruma yapıldığı tarihe kadar sigortalıya ödenen/ödenecek geçici iş göremezlik ödeneği işverenden tahsil edilmektedir.
Örneğin; 15/09/2016 tarihinde iş kazası geçiren bir işçi için iş kazası geçirdiği hususunun işvereni tarafından, en geç 20/09/2016 tarihine kadar (17-18 Eylül Cumartesi Pazara rastladığından) bildirilmesi gerektiği halde, işvereni tarafından 25/09/2016 tarihinde bildirildiği düşünüldüğünde, kazanın olduğu 15/09/2016 tarihinden iş kazasının bildirildiği 25/09/2016 tarihine kadar Kurumca sigortalıya ödenen geçici iş göremezlik ödeneği işverenden tahsil edilecektir.
İşçinin iş kazası geçirmesine rağmen, iş kazasının süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirilmemesi halinde geçici iş göremezlik ödeneklerinin işverenden tahsil edilmesinin yanı sıra ayrıca işverene idari para cezası da uygulanmaktadır.
6331 sayılı Yasada iş kazasını süresi içinde bildirmeyen işverene 2.000,00 TL, idari para cezası uygulanacağı öngörülmüştür. Ayrıca söz konusu 2.000,00 TL ceza tutarı 5326 sayılı Kanun uyarınca her yıl Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen yeniden değerleme oranı üzerinden artırılmaktadır.
Dolayısıyla, 6331 sayılı Kanun’da iş kazası ve meslek hastalığını süresi içinde bildirmeyen işverenlere uygulanacağı öngörülen 2.000,00 TL tutarındaki idari para cezası, Maliye Bakanlığı’nca belirlenen yeniden değerlendirme oranları üzerinden her yıl artırılarak 2016 yılında işlenen fiiller için 2.603,00 TL’ye yükselmiştir.
Diğer taraftan, sözkonusu ceza tutarı, işyerinde çalışan sigortalı sayısına ve işyerinin tehlike sınıfına göre artırımlı olarak uygulanmaktadır.
2016 yılı için 2.603,00 TL olarak hesaplanan idari para cezası tutarı;
a) Ondan az çalışanı bulunan işyerlerinden;
- Az tehlikeli sınıfta yer alanlar için aynı miktarda,
- Tehlikeli sınıfta yer alanlar için yüzde yirmi beş oranında artırılarak,
- Çok tehlikeli sınıfta yer alanlar için yüzde elli oranında artırılarak,
b) On ila kırk dokuz çalışanı bulunan işyerlerinden;
- Az tehlikeli sınıfta yer alanlar için aynı miktarda,
- Tehlikeli sınıfta yer alanlar için yüzde elli oranında artırılarak,
- Çok tehlikeli sınıfta yer alanlar için yüzde yüz oranında artırılarak,
c) Elli ve daha fazla çalışanı bulunan işyerlerinden;
- Az tehlikeli sınıfta yer alanlar için yüzde elli oranında artırılarak,
- Tehlikeli sınıfta yer alanlar için yüzde yüz oranında artırılarak,
- Çok tehlikeli sınıfta yer alanlar için yüzde iki yüz oranında artırılarak,
Uygulanmaktadır.
Örneğin ; Çok tehlikeli sınıfta yer alan ve 15 sigortalının çalıştığı bir işyerinde 15/09/2016 tarihinde iş kazası geçiren bir işçinin iş kazasına uğradığı hususunun işverenin tarafından 25/09/2016 tarihinde bildirildiği düşünüldüğünde, uygulanacak ceza tutarı yüzde yüz oranında artırılarak 2.603 * 2 = 5.206,00 TL olacaktır.
6331 sayılı yasa kapsamı dışında olanlara idari para cezası uygulanamaz.
Kapsam dışında kaldığı için idari para cezası uygulanmayan haller;
- Fabrika, bakım merkezi, dikimevi ve benzeri işyerlerindekiler hariç Türk Silahlı Kuvvetleri, genel kolluk kuvvetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığının faaliyetleri,
- Afet ve acil durum birimlerinin müdahale faaliyetleri,
- Ev hizmetleri,
- Çalışan istihdam etmeksizin kendi nam ve hesabına mal ve hizmet üretimi yapanlar,
- Hükümlü ve tutuklulara yönelik infaz hizmetleri sırasında, iyileştirme kapsamında yapılan iş yurdu, eğitim, güvenlik ve meslek edindirme faaliyetleri
olarak belirlenmiştir.
Dolayısıyla, söz konusu iş yerlerinde çalışmakta iken iş kazasına uğrayan işçiler için iş kazası bildirimi süresi içinde yapılmasa bile idari para cezası uygulanması söz konusu değildir.
İş kazası nedir? Hangi durumlar iş kazası olarak nitelendirilir?