İş kazasında işveren maaş kesintisi yapabilir mi?

Soru: Merhaba, iş kazası geçirdim ve şuan istirahatim devam ediyor. İş kazası nedeniyle Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan istirahat parası alacağımı biliyorum fakat benim merak ettiğim başka bir şey daha var. İş kazasında işveren maaş kesintisi yapabilir mi? Ben hem Sosyal Güvenlik Kurumu‘ndan istirahat parası hemde, iş yerimden maaşımı alabilir miyim? Yoksa maaşım kesilecek mi? Bilgi verebilirseniz çok sevinirim, hayırlı günler.

Cevap:

Merhabalar,

Geçmiş olsun.

Yaşadığınız kaza sonrasında, istirahatiniz nedeniyle iş yerinde fiilen çalışmadığınız  günler için işveren herhangi bir ücret ödemesi yapmak zorunda değildir. 4857 Sayılı İş Kanunu’nda bu konu ile ilgili net bir düzenleme söz konusu değildir. Almış olduğunuz rapor doğrultusunda hak etmiş olduğunuz geçici iş görememezlik ödeneğinizi herhangi bir PTT şubesinden, kimliğiniz ile beraber tahsil edebilirsiniz. Fakat ücretiniz hakkında işvereninize herhangi bir yaptırımda bulunamazsınız. İşvereniniz arzu ederse ücretinizi ödeyebilir. Bu olay tamaman işvereninizin insiyatifindedir.

İş kazasında işveren maaş kesintisi yapabilir mi?

Ücret ödemesi yapılır ise, prim gün sayısı da bildirilmelidir.

İstirahatlı işçiye yapılan ücret ödemelerinin sigorta primine tabi tutulması ve işçi adına hizmet olarak kayıt edilmesi, söz konusu genelgenin bu düzenlemesine dayanmaktaydı. Burada herkesin yanlış anladığı prim ödeme günü işçinin çalıştığı günü gösterdiği ve buraya herhangi bir gün yazılması halinde çalışmayan işçinin çalışmış gibi gösterilmesi manasına geldiği yanılgısıdır. Sosyal Güvenlik Kurumu prim ödeme gün sayılarını işçinin çalıştığı değil ücret aldığı günler dikkate alınarak hesaplamaktadır.

Bu neden ile kişinin çalışmaması ücret almamasına engel değildir. Sosyal Güvenlik Kurumu raporlu işçiye geçici iş göremezlik ödeneği öderken, işverenlerden istirahatli olan işçinin çalışıp çalışmadığını sormaktadır. İstirahatli olan işçiye ücret ödenip ödenmemesi ile ilgilenmez. Çünkü raporlu işçiyi çalıştırmak daha başka problemlere sebep olur. İşverenler raporlu olduğu halde çalıştırılan işçiler ile ilgili muhakkak Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirimde bulunmalıdır. Bildirimde bulunulmadığı taktirde, işveren idari para cezası ile karşılaşacaktır. Ayrıca istirahat alan işçi için öncelik her zaman dinlenmedir.

Eğer işçinin istirahat etmesi gerekirken, çalışması durumunda Sosyal Güvenlik Kurumu işçiye ekstra olarak geçici iş görememezlik ödeneğinden faydalandırmayacaktır. Ama genel olarak söyleyecek olursak istirahat süresinde ” çalışmayan ” işçiye, ücret ödemek ise bir suç unsuru değildir. Geçici iş görmezlik ödeneği alan personelin çalışmadığını aldığı istirahat raporunu elektronik ortamda girerek kuruma bildirim yapılmaktadır.

28.09.2008 tarih ve 27011 sayılı Resmi gazete yayınladığı “AYLIK PRİM VE HİZMET BELGESİNİN SOSYAL GÜVENLİK KURUMUNA VERİLMESİNE VE PRİMLERİN ÖDENME SÜRELERİNE DAİR USUL VE ESASLAR HAKKINDA TEBLİĞ

İşverenlerce, Kurumumuzdan geçici iş göremezlik ödeneği alan sigortalılara, istirahatlı oldukları süreler için ücret ödenmesi halinde prim ödeme gün sayısının hesaplanması Kurumumuzdan geçici iş göremezlik ödeneği alan (ay/dönem içinde istirahatlı olan) sigortalıların prim ödeme gün sayıları, “d” bölümde açıklandığı üzere ücret aldığı günler dikkate alınmak suretiyle hesaplanmaktadır. İşverenlerce Kurumumuzdan geçici iş göremezlik ödeneği alan sigortalılara, Kurumumuzca ödenen geçici iş göremezlik ödeneği ile normal günlük kazançları arasındaki fark ücretleri veya Kurumumuzca ödenen geçici iş göremezlik ödeneği dikkate alınmaksızın ayrıca normal günlük ücretlerinin ödendiği durumlarda, geçici iş göremezlik ödeneği alan sigortalılara istirahatlı bulundukları süreler için işverenlerince yapılan bu ödemeler, 506 sayılı Kanunun 77 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında değerlendirilerek prime tabi tutulacaktır.

Özetlememiz gerekir ise şayet;

İşverenlerin tüm istirahat süresince ücret ödeme ve sigorta günü bildirme yükümlülüğü bulunmamaktadır. Ancak, işveren dilerse sigortalıların istirahatli (raporlu) bulundukları sürede iyilik olsun diye işçilere ücretlerini ödeyebilir ve bunda herhangi bir sakınca bulunmamaktadır. Sigortalıların sadece istirahat süresince çalışmaları yasaklanmıştır. Aslolan her zaman işçinin istirahat süresinde dinlenmesidir. Eğer işçi raporluyken çalışır ise, İşveren işçi ile ilgili istirahat süresinde çalıştı bildirimi yapmalıdır. Ayrıca,  SGK işçiye geçici iş görememezlik ödeneği vermeyecektir.

Sonuç olarak, istirahat süresinde doğal olarak çalışmayan işçiler için işverenler ücret ödemesi yapabilir. Burada inisiyatif tamamen işverene aittir. İkili ilişkileri gereği, işçinin mağduriyet yaşamaması adına işverenler bu inisiyatiflerini ücret ödemesi konusunda kullanabilirler. Ama farklı bir uygulama olur ise, işçiler işverenlere ” benim ücretimi ödeyin ” yaptırımında bulunamaz. Bu sadece bir rica olur, uygulayıp uygulamamak işverenin bileceği bir durumdur. Fakat burada işverenler için unutulmaması gereken konu; İstirahat süresinde çalışmayan bir işçiye eğer ücret ödemesi yapılacaksa, aynı zaman da prim ödemesinin de yapılması gerekmektedir. Sadece ücret ödemesi yapıp, primleri 0 göstermek doğru bir uygulama olmayacaktır.