İhbar süresinde iş arama izni
İşçi veya işveren iş sözleşmesini, haklı nedenle ve derhal feshedebilecekleri gibi süreli fesih yoluyla da sonlandırabilirler. Burada derhal fesih olduğundan sözleşme hemen sona erer. Diğer durumda ise sözleşmenin sona ermesi için bir sürenin geçmesi gerekir. Bu durumda, 4857 sayılı İş Kanunun 27. maddesi‘nde, işverence işçiye yeni bir iş araması için verilmesi gereken izin düzenlenmiştir.
Yeni iş arama izni işveren tarafından en az ihbar önel süreleri boyunca ve günde iki saatten az olmamak üzere, çalışılan günler için, iş saatleri içinde ve ücret kesintisi yapılmadan yeni bir iş bulması için verilen izindir.
İşçi isterse iş arama izin saatlerini birleştirerek toplu kullanabilir, ancak iş arama iznini toplu kullanmak isteyen işçi, bunu işverene bildirmek zorundadır. İşveren bu sürede işçiyi çalıştırır ise alacağı ücrete ilaveten, çalıştırdığı sürenin ücretini yüzde yüz zamlı ödemekle yükümlüdür.
4857 Sayılı İş Kanunu‘nun 27. maddesi’nde konu ile ilgili aşağıdaki ifadelere yer verilmiştir.
Yeni iş arama izni
Madde 27– Bildirim süreleri içinde işveren, işçiye yeni bir iş bulması için gerekli olan iş arama iznini iş saatleri içinde ve ücret kesintisi yapmadan vermeye mecburdur. İş arama izninin süresi günde iki saatten az olamaz ve işçi isterse iş arama izin saatlerini birleştirerek toplu kullanabilir. Ancak iş arama iznini toplu kullanmak isteyen işçi, bunu işten ayrılacağı günden evvelki günlere rastlatmak ve bu durumu işverene bildirmek zorundadır.
İşveren yeni iş arama iznini vermez veya eksik kullandırırsa o süreye ilişkin ücret işçiye ödenir.
İşveren, iş arama izni esnasında işçiyi çalıştırır ise işçinin izin kullanarak bir çalışma karşılığı olmaksızın alacağı ücrete ilaveten, çalıştırdığı sürenin ücretini yüzde yüz zamlı öder.
İhbar süreleri ne kadardır?
Çalışana ihbar süresi kullandırılacak ise; bu durumda ihbar tazminatı ödenmeyeceğinden hesaplama yapılmaz. İhbar sürelerine ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir.
- Hizmet süresi 6 aydan az sürmüş işçi için : 2 Hafta
- Hizmet süresi 6 aydan 1,5 yıla kadar sürmüş işçi için : 4 Hafta
- Hizmet süresi 1,5 yıldan 3 yıla kadar sürmüş işçi için : 6 Hafta
- Hizmet süresi 3 yıldan fazla sürmüş işçi için : 8 Hafta
Bu süreler asgari olup taraflar arzu eder ise imzaladıkları sözleşmeler de bu süreleri arttırabilirler.
Tarafların ihbar süresine uyması zorunlu mudur?
4857 Sayılı İş Kanunu’nun 17. maddesi‘ne göre, bildirim şartına (ihbar süresine, bildirim öneline) uymayan taraf, bildirim süresine ilişkin ücret tutarında tazminat ödemek zorundadır. İşveren bildirim süresine ait ücreti peşin vermek suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir. İşçinin ihbar süresine uymadan iş sözleşmesini feshederek işi bırakması halinde işverene, işverenin de ihbar süresine uymadan işçiyi işten çıkarması halinde işçiye ihbar süresine ilişkin ücreti tazminat olarak ödenmesi gerekir.
İhbar süresi ve ihbar tazminatı gerektirmeyen durumlar nelerdir?
Bazı durumlar da iş sözleşmesinin feshine rağmen bazı durumlarda ihbar öneli ve tazminatı uygulanmamaktadır.
4857 Sayılı İş Kanun’nun tanıdığı hak gereği 24 ve 25. maddeler gereği gerçekleşen fesihler ile,
- Askerlik,
- Emeklilik,
- Belirli süreli iş sözleşmelerinin sona ermesi,
- Kadın işçinin evlilik nedeniyle bir yıl içinde işten ayrılması,
Halinde, yalnızca kıdem tazminatı doğmakta olup tarafların ihbar öneline uyması gerekmemektedir.
İhbar süresinde iş arama izni