Soru: Merhaba, ben 8 aydır çalıştığım bir işyerinden bu ay sonu itibariyle evlilik nedeniyle ayrılıyorum. İşverenim benden 2 ay önce kullandığım 10 günlük senelik izin parasını ödemememi istiyor. 10 gün için herhangi bir ücret ya da prim kesintisi yapılmadı maaşımı da tam aldım. Ama şuan bu parayı ödeyecek durumda değilim. Ama istiyorlar. Bu uygulama doğru mu? Bu parayı işverene ödemeli miyim? Teşekkür ederim.
Cevap:
Merhabalar,
İşverenler ve çalışanlar her zaman yasal düzenlemelere göre hareket etmek zorundadır. Yıllık ücretli iznin ne zaman ve nasıl kullanılacağı konusunda her iki tarafa da hak ve yükümlülükler tanınmıştır. İşverenler kendilerine tanınan yükümlülük gereği, çalışanlarına hak ettikleri ölçüde yıllık ücretli izinlerini kullandırmak ve bunları kayıt altına almak, çalışanlarda kullandığı yıllık ücretli iznini başka bir işte çalışarak geçirmemesi, iznini dinlenme amacın doğrultusunda kullanmalı ve izin hakkından feragat etmemesi gerekmektedir.
Hak etmeden kullanılan yıllık izin
4857 Sayılı İş Kanunu‘nun 53. maddesi gereği, olarak henüz hak kazanılmayan yıllık izinlerin, belli şartlar doğrultusunda erken kullandırılması tamamen işverenin inisiyatifindedir. İşçini bu konuda haklı bir neden sunarak işverenine karşı bir yaptırımda bulunma şansı yoktur.
Bu konu birazda işçi ile işveren ilişkileri ile de alakalı. Eğer ikili ilişkiler de herhangi bir problem söz konusu değilse ve işçinin gerçekten yıllık iznini erken kullanmasını gerektiren bir durum söz konusuysa, işveren işçinin talebini kabul edecektir. Tabi bu durum tamamen bir tahminden ibaret. Burada söyleyebileceğimiz en net şey, işçinin senelik izin hak edebilmesi için tam bir yılı doldurması gerekmektedir.
Yıllık iznini erken kullanan işçinin işten ayrılması
Yıllık ücretli izne hak kazanmadan, izin kullanan işçi yeni izine hak kazanmadan işten ayrılması durumunda işveren, hak kazanılmadan kullandırılan izin parasını işçiden tahsil etme hakkına sahiptir. Genel olarak bu işlemi yapabilmesi için, işverenin işçiden yıllık ücretli izni hak etmediği halde izin kullandırıldığına dair bir dilekçe ya da olası bir erken işten çıkış durumunda kullanılan bu sürelerin ödenmesi ile ilgili bir ödeme taahhütü alması gerekmektedir.
Eğer, sizden bu şekilde bir dilekçe ya da ödeme taahhütü alınmadıysa işverenin yasal olarak böyle bir şeyi talep etme hakkı bulunmamaktadır. Ortada herhangi imzanızı içeren resmi bir evrak söz konusu değil ise, işvereninizin size vermiş olduğu ücretli izin durumu 4857 Sayılı İş Kanunu‘nun 55. maddesinde belirtilen ” işveren tarafından verilen diğer izinler ” kapsamında değerlendirilecektir.
Ama bu sizin nazarınız da ne kadar uygun olur bilemiyoruz tabiki, siz eğer ilgili dönemlerde yıllık ücretli izninizi hak etmemenize rağmen kullandıysanız, işvereninizin hakkının yenmemesi adına, ilgili sürelerin ücretini ödemeniz gerekmektedir.
Bknz: Evlilik nedeniyle iş akdinin feshi
Yıllık izin süreleri ne kadardır?
Normal şartlar da 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 53. maddesi‘nde, yıllık izin hakkının bir tam yılın doldurulması ile hak kazanılabildiğine hükmedilmiştir.
İşyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir.
Yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemez.
Niteliklerinden ötürü bir yıldan az süren mevsimlik veya kampanya işlerinde çalışanlara bu Kanunun yıllık ücretli izinlere ilişkin hükümleri uygulanmaz.
İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi;
a) Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara ondört günden,
b) Beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara yirmi günden,
c) Onbeş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara yirmialtı günden,
Az olamaz.
Ancak onsekiz ve daha küçük yaştaki işçilerle elli ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olamaz.
Yıllık izin süreleri iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleri ile artırılabilir.
Hak etmeden kullanılan yıllık izin
