Fazla mesai yerine izin verilmesi
Soru: Merhaba 5 yıldır bir şirkette çalışıyorum. Bu zamana kadar herhangi bir sorun ile karşılaşmadık ama son 3 aydır işveren fazla mesai ücretini ödemekte zorlanıyor. En sonunda bize yapılan fazla mesailer sonrası izin kullanılacağını, fazla mesai ücreti ödeyemeyeceğini söyledi. Fazla mesai yerine izin verilmesi yasal bir uygulama mıdır? Bana bilgi verirseniz sevinirim, teşekkürler.
Cevap:
Merhabalar,
Zaman zaman bu tarz sorular ile karşılaşıyoruz. Tabi ki zaman zaman şirketlerin yaşadığı bir takım ekonomik problemler ister istemez işverenleri bu tarz bir yola sevk ediyor olabilir ama burada iyi niyet gerçekten çok önemli. Öncelik her zaman işçinin alın terinin zamanında kendisine ödenmesidir ama siz işvereninizi bizden daha iyi tanıyorsunuz. Şuan için bu yükü kaldırıp kaldıramayacağı ve bu durumun ne kadar devam edeceğini kendileri ile acilen görüşmenizde fayda var. Gelelim asıl konumuza;
Fazla mesainin izin olarak kullandırılması
Genel olarak fazla mesai ödemelerinin her zaman nakit olarak ödenmesi gereklidir. Bunların dışında uygulanacak tüm yöntemlerde işçinin rızası önem arz etmektedir. İşçinin rıza göstermemesi durumunda işveren yapılan fazla mesai karşılığını işçiye nakit olarak ödemek ile yükümlüdür ve fazla mesainin izin olarak kullandırılması için işçi ile mutabakat sağlamak zorundadır.
4857 Sayılı İş Kanunu‘nun 41. maddesi’nde konu ile ilgili;
Fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma yapan işçi isterse, bu çalışmalar karşılığı zamlı ücret yerine, fazla çalıştığı her saat karşılığında bir saat otuz dakikayı, fazla sürelerle çalıştığı her saat karşılığında bir saat on beş dakikayı serbest zaman olarak kullanabilir.
İşçi hak ettiği serbest zamanı altı ay zarfında, çalışma süreleri içinde ve ücretinde bir kesinti olmadan kullanır.
İfadelerine yer verilmiştir.
İlgili kanun maddesi hükmüne göre, yaptığınız fazla mesai sonrasında arzu ederseniz fazla mesai ücretinizi, nakit olarak değil de, izin olarak kullanabilirsiniz. Burada inisiyatif tamamen işçiye aittir. İşveren bu konuda işçiler ile yazılı olarak anlaşmak zorundadır. İşveren İşçi ile anlaşamadığı taktirde tüm fazla mesai ödemelerini nakit olarak yapmak ile mükelleftir.
İşçi fazla mesaiye zorlanamaz.!
4857 Sayılı İş Kanunu‘na göre, işverenler çalıştırdıkları işçiyi fazla mesaiye zorlayamaz. İşçilerin fazla mesai için rızalarının alınması zorunludur. Bknz: Zorla fazla mesai yaptırılamaz
Özetlememiz gerekir ise;
Her ne kadar 4857 Sayılı İş Kanunu‘nda bu konu hüküm altına alınsa da, öncelik her zaman yapılan fazla mesainin işçiye nakit olarak ödenmesi şeklindedir. İşçi eğer fazla mesai yapıyorsa öncelik ücretinin ödenmesindedir. Fazla mesai sonrasında izin kullandırılması hususu sadece ve sadece işçinin rıza göstermesi durumunda hayata geçirilebilir. İşçinin fazla mesai ücretini nakit olarak talep etme hakkı her zaman mevcuttur. İşveren hiçbir şekilde yapılan teklifi reddettiği için işçiye bir yaptırımda bulunamaz.
Fazla mesai yerine izin verilmesi
Fazla mesai hesabı nasıl yapılır?
