Soru: Merhaba, işe girerken, işverenim ile 2 yıllık sözleşme imzaladık ve bana özel bir eğitim verildi dışarıdan. 2 yıldan önce işi bırakırsam, problem yaşar mıyım? Eğitim masraflarının işçiden istenmesi mümkün mü? Ben şuan yaptığım işten hiç memnun değilim, işverenden de şikayetçiyim. İşi bırakmak istiyorum, işi bırakırsam işveren benden eğitim ücretini geri alabilir mi? Teşekkürler.
Cevap:
Merhabalar,
İşbaşı yapacak olan işçiye, tüm masrafların işveren tarafından karşılanmak suretiyle, belirli bir süre çalışma durumları iş hayatımızda aktif olarak kullanılan bir yöntemdir. İşveren nitelikli işçi bulmakta zorluk çektiği durumlarda, arzu eder ise, işe alacağı işçiye işi ile ilgili bir takım teknik eğitimler aldırılmasını sağlayabilir. Bunun neticesinde işverende o işçiden, belirli bir süre işyerinde çalışmasını şart koşabilir. Bu işlemler her zaman sadakat kapsamında değerlendirilmektedir. Verilen eğitimi yapılan masraflar karşılığında işçi, iş sözleşmesi sürelerine ve şartlarına riayet etmesi gerekmektedir. Bunu tabi ki sizin adınıza söylemiyoruz ama işveren nazarında empati yapmanızı da rica ediyoruz.
Şöyle düşünün; Bir işçi geldi ve işveren aynı şartlarda eğitim aldı ve ona da eğitimden sonra 2 yıl çalışma şartı koyuldu ama işçi daha cazip bir iş buldu ve hemen ayrıldı. Burada işverenin suçu nedir? İşveren hem gereksiz masraf yapmış oldu, hem zaman kaybetti, hemde işini yapabilecek seviyede eğitimli bir işçiyi başka bir firmaya kaptırdı. Bu ve benzeri durumların önüne geçebilmek için işverenler ne yazık ki bu yöntemi uygulamaktadır. Buna iş hukukunda eğitim taahhütnamesi denilmektedir.
Eğitim taahhütnamesi
Bu tarz durumlarda, tarafların imzaladığı iş sözleşmesine “Eğitim Taahhütnamesi” başlıklı bir hüküm eklenir. Ya da işçi ile iş sözleşmesine ek olarak yeni bir eğitim taahhütnamesi imzalanabilir. İmzalanan bu eğitim taahhütnamesinde, işçinin belirlenen çalışma süresinden önce işten ayrılması durumunda işverence eğitim masraflarının işçiden tahsil edileceğine dair bir madde eklenebilir.
İşten ayrılmak için haklı neden sunmalısınız.
İşveren sizi işe alırken, şartları sunmuş ve size bir teklifte bulunmuş. Yaptığınız görüşmeye istinaden siz de işverenin tüm şartlarını kabul etmiş, sözleşmeyi imzalamış ve gerekli eğitimi almış ve işbaşı yapmışsınız. Bu durumda işvereni hangi konuda hatalı görebiliriz ki? İşinizden hangi nedenlerden dolayı memnun değilsiniz? İşverenden neden şikayetçisiniz? İş hukukuna aykırı bir durum mu söz konusu? Yoksa keyfi bir işlem mi yapıyorsunuz? Bunları detaylandırmanız gerekmekte. İş sözleşmenizi ortada somut bir neden olmadan feshedecek olursanız, imzalamış olduğunuz sözleşmeye istinaden, işveren size aldırdığı eğitim neticesinde yapmış olduğu masrafları tahsil edebilecektir. İşverenin yapacağı bu işlemde herhangi bir illegal durum söz konusu değildir.
Eğitim Taahhütnamesi şartları nelerdir?
Genel olarak işverenlerin bu tarz bir olayda işçilerinden eğitim masraflarını tahsil edebilmesi için bir takım şartları yerine getirmesi gerekmektedir. Bu şartlar;
- Eğer işveren eğitim taahhütnamesini yerine getirmek istiyor ise, bu durum muhakkak iş sözleşmesinde belirtilmelidir. Sözleşme aracılığı işe imza altına alınmayan bir durumda işveren işçiden eğitim masraflarını talep etme şansı bulunmamaktadır.
- İşveren iş sözleşmesine her ne kadar konu ile ilgili bir madde koysa da burada asıl önemli olan çalışma süreleridir. Yani bu süreler makul aralıklarda olmalıdır. Bir işveren sırf işçisine eğitim masrafı yaptı diye, süreleri abartarak, 5-10 sene vb. şeklinde çalışma şartı koyamaz.
- Eğitim süresi ve eğitim süresi sonrasında ki asgari çalışma sürelerinin de makul olması gerekmektedir. Burada eğitimin niteliği, eğitimin süresi çok önemlidir. İşçi 15 günlük bir eğitim sonrasında 3 sene zorunlu çalışmaya yönlendirilmesi hukuki açıdan işvereni zor durumda bırakabilir.
- İşverenin olası sorunda işçisinden eğitim ücretlerini tahsil edebilmesi için, eğitim boyunca yapılan tüm masrafların resmi ve belgelenebiliyor olması gerekmektedir. Aksi halde, ” ben eğitim verdim ve masrafım da şu kadar ” vb. gibi cümleler hiç bir şey ifade etmeyecektir.
- İşçiye verilen eğitimler her zaman işveren lehine olmamalıdır. İşçi almış olduğu eğitim neticesinde, bir takım yetenekler edinmiş, ya da sahip olduğu yetenekleri geliştirmiş olmalıdır. İşçiye mesleki ve kişisel gelişimine katkı sağlayacak eğitimler verilmelidir.
- İşçiden sadece eğitimler ile ilgili yapılan masraflar tahsil edilebilir. Eğitim esnasında işçiye ödenen maaş herhangi bir şekilde tahsil edilemez.
