Belirli süreli iş sözleşmesinin süresinden önce feshi
Soru: Merhaba, yaklaşık 4 aydır belirli süreli iş sözleşmesine tabii olarak çalışan 3 tane işçimiz mevcut. Kendileri ile 10 aylık sözleşme imzaladık, işçilerden memnunuz ama, işler planladığımız gibi gitmedi ve şuan o departmanda herhangi bir çalışma durumu yok. Bu işçileri biz sözleşmede beyan edilen süreden önce işten çıkartırsak, ne gibi problemler ile karşılaşabiliriz? Belirli süreli iş sözleşmesinin süresinden önce feshi mümkün müdür? İyi çalışmalar dilerim.
Cevap:
Merhabalar,
Belirli süreli sözleşmeler özellikleri gereği, sürelerinin sonunda ya da tarafların birbirlerine sözleşmeyi yenilemeyeceklerini beyan etmesi durumunda, süresi sonunda fesih olur. Fakat zaman zaman söz konusu fesih işlemleri, süresi bitiminde yapılmayabilir.
Süresinden önce hangi durumlar da iş sözleşmesi feshedilebilir?
Biraz önce de bahsettiğimiz gibi, sözleşme süresinin sona ermesi dışında bazen erken fesih durumuz da söz konusu olmaktadır.
Taraflardan birinin beyanı ile sözleşmenin süresinden önce feshedilmesi iki taraf için de cezai bir takım sonuçlar doğurabilir. Bu durumda sözleşmenin kim tarafından hangi nedenle feshedildiği önem taşımaktadır.
Süresinden önce yapılan fesihler 4857 Sayılı İş Kanunu‘nun 24. ve 25. maddelerinde belirtilen haklı bir nedene dayanılarak yapılabilir.
Haklı nedenle feshedilmiş sözleşmeler için tazminatlar konusunda yasada belirlenen şartlara ve durumlara göre işlem yapılır.
Bu nedenler dışında bir nedene dayandırılan fesihler geçersiz fesih olmaktadır. Geçersiz fesihler için alacak durumları Borçlar Kanunu hükümlerine göre değerlendirilir.
Süresinden önce feshedilen sözleşme ne gibi cezalar getirir?
Süresinden önce haksız feshedilmiş sözleşmeler için öncelikle eğer sözleşmede taraflar için belirlenmiş bir cezai şart var ise fesheden taraf bu cezai şartı ödemek zorunda kalır. Bu cezai şart sözleşmede hem işçi için hem de işveren için olmalıdır. Sözleşmeler de yalnızca tek taraf için cezai şart konulamaz. İşveren iş sözleşmesini süresinde önce feshedebilir, işçi feshedemez vb. gibi durumlar söz konusu değidlir. Sözleşmeler de işçi de işveren de eşit haklara sahip olmalıdır. Hangi durumda olursa olsun, sözleşme de beyan edilen şartların dışına çıkan ve usulüne uymadan sözleşmeyi fesheden taraf bu cezai şartı yerine getirmekle yükümlüdür.
Sözleşmede belirtilen cezai şart işçinin ödeyemeyeceği kadar yüksek bir tutarsa, mahkeme kararı ile makul bir seviyeye indirilebilir.
Siz şuan mevcut işçiler ile 10 ay sözleşme yaptığınızı beyan ediyorsunuz ve henüz çalışmanın 4. ayında elinizde olmayan nedenlerden ötürü iş sözleşmelerini feshedeceğinizi söylüyorsunuz.
Mesela şuan sözleşmeyi süresinden önce haksız fesheden taraf siz olduğunuz için, cezai şarta ek olarak Borçlar Kanunu hükümlerine süre bitimine kadar olan ücretini işçi, işverenden talep edebilir. Bu ücrete kalan bakiye ücreti ya da bakiye süre ücreti denmektedir. Kalan bakiye ücreti yalnızca işçinin isteyebildiği bir ücrettir. İşveren işçiden böyle bir ücret talep edemez.
Kalan bakiye ücreti tarafların belirlediği bir tutar olmaktan çok, mahkemenin belirlediği bir tutardır. Hesaplamasında işçinin maddi kaybı ve kazancı, gelir gider dengesi gibi birçok kıstas göz önünde bulundurularak hesaplanır. İşçi bu süreçte başka bir işte çalışmışsa buradan sağladığı kazanç bu sürelerin ücretinden düşülür. Bu süreler çalışılmayan süreler olduğu için üzerinden SGK payı ödenmez.
