Belirli süreli iş sözleşmesinin dezavantajları
Soru: Merhaba, bir iş yerinden teklif aldım fakat bana belirli süreli iş sözleşmesi teklif ediyorlar. Bunu kabul etmeli miyim? Belirli süreli iş sözleşmesinin dezavantajları nelerdir? Bana ufak bir bilgilendirme yaparsanız çok mutlu olurum.
Cevap:
Merhabalar,
Bizim hiçbir şekilde, okurlarımıza yapılan teklifleri değerlendirin ya da değerlendirmeyin deme lüksümüz bulunmamakta. Biz sadece çalışma hayatı ekibi olarak gerekli bilgilendirmeyi yapıp, kararı gene okurlarımıza bırakırız.
Belirli süreli iş sözleşmesi nedir?
Belirli süreli işlerde veya belli bir işin tamamlanması veya belirli bir olgunun ortaya çıkması gibi objektif koşullara bağlı olarak işveren ile işçi arasında yazılı şekilde yapılan iş sözleşmeler belirli süreli iş sözleşmesidir. Yani İşçi ile işverenin arasında ki iş ilişkisinin sona ereceği tarihin iş başı yapılan gün belli olduğu şekilde imzalanan sözleşmelere belirli süreli iş sözleşmesi denilmektedir.
Belirli süreli iş sözleşmelerinin dezavantajları
Öncelikle belirli süreli iş sözleşmelerinin en büyük dezavantajı, kişinin sözleşme sonunda tekrardan işsiz kalıyor olmasıdır. Onun dışında belirli süreli iş sözleşmesi kesinlikle işçi aleyhinedir ve asla bu tarz işlerde çalışmayın demek mantıksız olur. Burada önemli olan tarafların niyetidir. Zaman zaman bazı işverenlerin sırf işçilerin kıdem yükünden kurtulmak için, işçileri ile belirli süreli iş sözleşmesi imzaladıklarına ve işçilerinde çaresiz olarak bu durumu kabul ettiklerine dair olaylara şahit oluyoruz.
Burada bilinmesi gereken en önemli konu; sözleşme şartları ne olursa olsun, bir işyerinde ki kıdemi bir yıldan fazla olan tüm işçiler, ister belirli, ister belirsiz süreli iş sözleşmesine tabii olarak çalışsın kıdem tazminatına hak kazanır. Ama belirli süreli iş sözleşmeleri başlangıç ve bitiş tarihleri bir yıl ve altında ise, bu sefer kıdem tazminatı durumu söz konusu olmayacaktır.
Bununla beraber, 4857 Sayılı İş Kanunu‘nun 17. maddesi’nde hüküm altına alınan bildirim süreleri yani ihbar tazminatı, sadece belirsiz süreli iş sözleşmelerini kapsayan bir durumdur. Belirli süreli iş sözleşmelerinin feshinde taraflar birbirlerinden ihbar tazminatı talebinde bulunmazlar.
Belirli süreli iş sözleşmeleri zincirleme olarak tekrarlanamaz.
Belirli süreli iş sözleşmesinin yenilenmesi durumunda bazı özellikli durumlar aranmaktadır. Süre bitiminde taraflardan herhangi birinin yenilemek istediğinin beyanı ile sözleşmenin yenilenmesi söz konusu olabilir. Belirli süreli sözleşmeler en fazla bir kez yenilenebilir. Sözleşme ilk kez yapılırken onu geçerli kılan şartlar ne ise yenilenirken de aynı şartların varlığına dikkat edilmelidir. Aksi durumda belirsiz süreli olarak dikkate alınır.
Birden fazla yenilenme durumunda ise “esaslı neden” aranmaktadır. Esaslı nedene dayandırılarak üst üste yenilenen sözleşmeler belirli olma özelliğini korurlar. Aksi halde işverenin tamamen işçinin tazminat yükünden kurtulmak için sürekli olarak belirli süreli iş sözleşmesi yapması söz konusu değildir.
Özetlememiz gerekir ise;
Eğer işsizseniz, çalışmaya ihtiyaç duyduğunuz bu ortamda işvereniniz ile imzalayacağınız iş sözleşmenizin belirli ya da belirsiz süreli olması ile çok ilgilenmeyin. Tüm sözleşmeler iş hukukuna uygun bir şekilde hazırlanıp, imza altına alınır. Bu bir mecburiyettir. Bu nedenler imzalanacak sözleşmenin türü ne olursa olsun esas olan sözleşmelerin hukuka uygun olup olmadığıdır. Bu sözleşmelerde taraflar herhangi bir şekilde birbirlerinin haklarını gasp etmeleri söz konusu olamaz. Öyle bir durum söz konusu olur ise, zaten sözleşme geçersiz olarak kabul edilecektir.
Dilerseniz yazımız da bahsettiğimiz bazı durumları maddeler şeklinde tekrar sıralayalım.
Belirli süreli iş sözleşmelerinde;
- Sözleşme başlangıç ve bitiş tarihleri bir yılın altında ise, kıdem tazminatına hak kazanamazsınız.
- Sözleşme başlangıç ve bitiş tarihleri bir yılın üzerinde ise, kıdem tazminatına hak kazanırsınız.
- Sözleşme süresi ne olursa olsun, işin bitiş tarihi belli olduğu için, belirli süreli iş sözleşmelerinde ihbar tazminatı olmaz.
- Belirli süreli iş sözleşmesine tabii olarak çalışan işçiler, gerekli prim şartlarını yerine getirir ise, işsizlik maaşından faydalanabilecektir.
- Bir işveren sürekli işçiyi belirli süreli iş sözleşmesine tabii olarak çalıştıramaz. Çalıştırır ise, sözleşme belirsiz süreli olarak kabul edilecektir.
