Fazla mesai hesabı yaparken ara dinlenmeler hesaba katılır mı?

Bir iş yerinde çalışan personelin, yemek, içmek, tuvalet gibi günlük ihtiyaçları ve genel olarak dinlenme gereksinimlerini giderebilmeleri için günlük çalışma süreleri içerisinde çalışmaya ara verilmesi zorunludur.

Hiçbir işveren çalıştırdığı işçinin günlük iş süresi içinde kesintisiz olarak hiç ara dinlenmeler vermeden çalışması bekleyemez. Gün içinde işçinin yemek, çay, sigara gibi ihtiyaçlar sebebiyle ya da dinlenmek için belli bir zamana ihtiyacı vardır.

Ara dinlenme süreleri ne kadardır?

Yargıtay’a göre, 4857 sayılı İş Kanununun 63. maddesi hükmüne göre günlük çalışma süresi 11 saati aşamayacağından, 68. maddenin belirlediği 7,5 saati aşan çalışmalar yönünden en az 1 saatlik ara dinlenmesi süresinin, günlük en çok 11 saate kadar olan çalışmalarla ilgili olduğu kabul edilmelidir. Buna göre günde 11 saate kadar olan çalışmalar için ara dinlenmesi en az 1 saat, 11 saat ve daha fazla çalışmalarda ise en az 1,5 saat olarak verilmelidir.

Ara dinlenme süreleri 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 68. Maddesi‘nde işçinin o günkü toplam çalışma saatine paralel olarak düzenlenmiştir.

Buna göre;

4 saat veya daha kısa süreli işlerde 15 dakika,
4 saatten fazla ve 7,5 saate kadar (7,5 saat dahil) süreli işlerde 30 dakika,
7,5 saatten fazla süreli işlerde 60 dakika,

Olarak verilir.

Ara dinlenmesi hangi saatler de olmalıdır?

Kanun da bu konuyla ilgili bir düzenleme söz konusu değil. Bu durumu işçi ve işveren arasında yapılan iş sözleşmelerinde ya da toplu iş sözleşmelerinde daha net olarak belirlenebilir. Fakat bu konu ile ilgili örnek vermek gerekirse;

08:00 – 18:00 saatleri arasında çalışılan bir işletmede;

10:00-10:15 saatleri arasında çay molası,
12:00-13:00 saatleri arasında yemek ve istirahat molası,
15:00-15:15 saatleri arasında çay molası,

verildiği taktirde günlük 8,5 saatlik resmi çalışma süresi elde edilebilir.

Fazla mesai hesabı yaparken ara dinlenmeler hesaba katılır mı?

Fazla mesai hesaplanırken ara dinlenmesi hesaba katılmamaktadır. Ara dinlenmesi çalışma süresinden sayılmaz. Örneğin 08:00-18:00 saatleri arası çalışıyor ve günde toplam 1.5 saat ara dinlenmesi kullanılıyor ise günlük çalışma süresi 10 saat değil de 8.5 saattir. Doğal olarak hesaplama işlemlerini 10 saat üzerinden değil de 8.5 saat üzerinden yapmanız gerekmektedir.

Konu ile ilgili 4857 Sayılı İş Kanunu‘nun 68. maddesi’nde aşağıdaki ifadelere yer verilmiştir.

Madde 68

Günlük çalışma süresinin ortalama bir zamanında o yerin gelenekleri ve işin gereğine göre ayarlanmak suretiyle işçilere;

a) Dört saat veya daha kısa süreli işlerde on beş dakika,

b) Dört saatten fazla ve yedi buçuk saate kadar (yedi buçuk saat dahil) süreli işlerde yarım saat,

c) Yedi buçuk saatten fazla süreli işlerde bir saat,

Ara dinlenmesi verilir.

Bu dinlenme süreleri en az olup aralıksız verilir.

Ancak bu süreler, iklim, mevsim, o yerdeki gelenekler ve işin niteliği göz önünde tutularak sözleşmeler ile aralı olarak kullandırılabilir.

Dinlenmeler bir iş yerinde işçilere aynı veya değişik saatlerde kullandırılabilir.

Ara dinlenmeler çalışma süresinden sayılmaz.

Buraya kadar anlaşılacağı üzere ara dinlenmeleri çalışma sürelerine dahil edilmemektedir. Dolayısıyla fazla mesai hesabı yaparken de bu duruma dikkat etmek gerekir. Bu ara dinlenmeye işletme içerisinde toplu halde yapılan tüm dinlenmeler dahil edilmelidir.

Örnek vermek gerekir ise;

Bir işletme de çalışma saatleri 08:00-20:00 arasında ise bu saatler arasında verilen tüm ara dinleme süreleri çalışma süresinden düşülür.