Deneme süresi kaç ay olmalıdır?
Soru: Merhaba, bir iş yerinde iş başı yapacağım fakat 3 ay deneme süresi olduğunu 3. ay sonrasında olumsuz bir durum söz konusu ise bildirimsiz şekilde işten çıkarılacağımı söylediler. Bunun gerçekçiliği nedir? Böyle bir hakları var mı? Deneme süresi kaç ay olmalıdır? Bana yardımcı olursanız çok sevinirim, iyi çalışmalar.
Cevap:
Merhabalar,
Böyle bir durum söz konusu değildir, bireysel sözleşmeler de deneme süresi maksimum 2 ay ile sınırlıdır. İki ayın sonucunda işvereniniz, haklı bir neden belirtmeden iş akdinizi fesheder ise, size ihbar tazminatı ödemek ile mükelleftir.
İlk önce 4857 Sayıılı İş Kanunu‘nun 15. maddesine bir göz atalım.
4857 Sayılı İş Kanunu’nun 15. Madde‘sinde bu konu ile ilgili;
MADDE 15
Taraflarca iş sözleşmesine bir deneme kaydı konulduğunda, bunun süresi en çok iki ay olabilir. Ancak deneme süresi toplu iş sözleşmeleriyle dört aya kadar uzatılabilir.Deneme süresi içinde taraflar iş sözleşmesini bildirim süresine gerek olmaksızın ve tazminatsız feshedebilir. İşçinin çalıştığı günler için ücret ve diğer hakları saklıdır.
İfadelerine yer verilmiştir.
Daha önce da bahsettiğimiz gibi, deneme süresi hem işçi için, hemde işveren için olmazsa olmazlardan biridir.
İşçi ve işverenlerin, yeni bir iş ilişkisinde birbirlerini tanıyabilmeleri, işçinin çalışma koşullarının uygunluğunu görebilmeleri ve işverenin de çalıştıracağı işçiyi daha iyi tanıması ve iş yerine yapacağı katkıyı belirleyebilmesi, bunun sonucunda da herhangi bir tarafların iş sözleşmelerini herhangi bir ihbar süresi vermelerine gerek kalmadan sona erdirebilmeleri için sözleşmeler de uygulanabilir.
Deneme süresi olarak adlandırılabilecek bu süre zarfından tarafların sözleşmenin devamına veya sona erdirilmesine ilişkin iradeleri ortaya çıkabilir. Bu süre içerisinde taraflar herhangi bir tazminat söz konusu olmadan sözleşmeyi sona erdirebilirler.
Deneme süreli iş sözleşmesi, tarafların iş sözleşmesine koydukları bir kayıttır. Bu durum belirli süreli iş sözleşmesi için de, belirsiz iş sözleşmesi için de söz konusu olabilir. Başka bir ifadeyle, sözleşmenin belirli veya belirsiz olmasının deneme kaydı için herhangi bir önemi bulunmamaktadır.
Deneme süresi bireysel sözleşmeler de 2 aydan fazla olamaz.
Sendikalar ile işverenler arasında imzalanan iş sözleşmelerinde bu süreler maksimum 4 ay, bireysel olarak imzalanan sözleşmeler ise maksimum 2 aydan fazla olamaz. Hiç bir taraf kendi isteği doğrultusunda bu süreleri ” 4 ay, 6 ay ya da 1 sene olarak belirleyemez. “
Deneme süresinde sigorta yapılır mı?
Sizin iş yerinde iş başı yapacağınız gün sigortalı olmaya başladığınız ilk gündür. Bu neden ile işvereniniz tarafından Sosyal Güvenlik Kurumu‘na sizin hakkınızda “işe giriş bildirgesi“nin verilmesi zorunludur. İşverenlerin, ” iş başı yap, birbirimizi beğenirsek sigortanı başlatırız” deme şansı bulunmamaktadır.
Deneme süresi işvereni ihbar tazminatından kurtarır.
Deneme süresinde içerisinde işten çıkardığı işçisine, işveren ihbar tazminatı ödemez. Fakat, taraflar arasında imzalanan iş sözleşmesinde bu sürelerin belirtilmesi gerekmektedir.
Eğer taraflar arasında imzalanan iş sözleşmesinde, ” deneme süresi ” ile ilgili bir madde söz konusu değil ise, işçi bir günlük çalışması sonucunda bile işvereninden “ihbar tazminatını” talep edebilir.
Bu süre içerisinde herhangi bir bildirim yapılır mı?
Taraflar iş sözleşmelerini, karşı tarafa herhangi bir bildirim yapmaksızın feshedebilirler.
Deneme süresi kaç ay olmalıdır?
