Belirsiz süreli iş sözleşmesinin avantajları
Belirsiz süreli iş sözleşmesi nedir?
Belirsiz süreli iş sözleşmesi, işveren ile işçi arasın da gerçekleşecek olan iş ilişkisinde işin bitimi ile ilgili herhangi bir tarih belirtilmeyen durumlarda imzalanan sözleşmelerdir. İş ilişkisinin bir süreye bağlı olarak yapılmadığı durumlar da o sözleşme belirsiz süreli sayılır.
Daha önce belirttiğimiz gibi, eğer bir işin başlangıcı sırasında, işçi ve işveren ile imzalanan iş sözleşmesinde, işin biteceği tarih beyan edildi ise ise bu sözleşme “belirli sürelidir.” Bknz: Belirli süreli iş sözleşmesi hakkında merak edilenler Fakat sözleşme bitişi ile ilgili bir tarih beyan edilmez ise bu imzalanan sözleşme belirsiz süreli iş sözleşmesidir.
Belirsiz süreli iş sözleşmesinin avantajları
Belirsiz süreli iş sözleşmeleri, iş hukukumuzda bulunan diğer iş sözleşmelerine nazaran daha avantajlıdır. Belirsiz süreli iş sözleşmelerinde, hepimizin bildiği klasik ihbar tazminatı ve kıdem tazminatı hakları yanında, işçiye işe iade hakkı ve iş güvencesi tazminatı hakkı da vermektedir.
Örneğin: Belirli süreli iş sözleşmesine tabii olarak çalışan bir işçi, iş bitiminden itibaren iş akdi feshedildikten sonra, mevcut hakları dışında işvereninden bir talepte bulunamazken. Belirsiz süreli iş sözleşmesine tabii olarak görev yapan bir işçi iş akdi feshedilirken iş yerinde ki kıdemi bir yıl ve üzerinde ise, kıdem tazminatının yanında ihbar tazminatını talep edebilir. İşten çıkarılmasının haksız olduğu düşüncesi ile arzu eder ise işvereninden işe iadesini isteyebilir.
4857 Sayılı İş Kanunu’nun 18. Maddesi‘ne göre, Otuz veya daha fazla işçi çalıştıran iş yerlerinde en az altı aylık kıdemi olan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesini fesheden işveren, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, iş yerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır.
Yani nereden bakarsak bakalım, işveren ile imzalanan sözleşmeler arasında en avantajlı olan sözleşmeler belirsiz süreli iş sözleşmeleridir.
İş sözleşmeleri yazılı olmalıdır.
İş sözleşmesi, bir tarafın (işçi) bağımlı olarak iş görmeyi, diğer tarafın (işveren) da ücret ödemeyi üstlenmesinden oluşan sözleşmedir. İş sözleşmesi, Kanunda aksi belirtilmedikçe, özel bir şekle tâbi değildir.
Süresi bir yıl ve daha fazla olan iş sözleşmelerinin yazılı şekilde yapılması zorunludur. Bu belgeler damga vergisi ve her çeşit resim ve harçtan muaftır.
Yazılı sözleşme yapılmayan hallerde işveren işçiye en geç iki ay içinde genel ve özel çalışma koşullarını, günlük ya da haftalık çalışma süresini, temel ücreti ve varsa ücret eklerini, ücret ödeme dönemini, süresi belirli ise sözleşmenin süresini, fesih halinde tarafların uymak zorunda oldukları hükümleri gösteren yazılı bir belge vermekle yükümlüdür. Süresi bir ayı geçmeyen belirli süreli iş sözleşmelerinde bu fıkra hükmü uygulanmaz. İş sözleşmesi iki aylık süre dolmadan sona ermiş ise, bu bilgilerin en geç sona erme tarihinde işçiye yazılı olarak verilmesi zorunludur.
Bir işçinin iş yerinde çalışmaya başlamadan önce işvereni ile arasında iş sözleşmesi imzalanmamış olması işçinin aleyhine bir durum doğurmaz. Evet, iş sözleşmelerinin yazılı olarak yapılması zorunludur. Yapılmaması durumunda bu durum işveren nazarında problem doğurur. İşçi için olumsuz bir durum bulunmamaktadır. İş sözleşmesi yoksa işçi; otomatikman 4857 Sayılı İş Kanunu‘nda beyan altına alınan hükümler çerçevesinde haklara aynen sahip olacaktır.
Belirsiz süreli iş sözleşmesinde deneme süresi
Deneme süresi 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 15. maddesi‘ne göre, hem içi hem de işveren nazarında inisiyatif kullanılan bir durumdur. Belirsiz süreli iş sözleşmelerinde, tıpkı belirli süreli iş sözleşmelerinde olduğu gibi deneme süresi olabilir. Deneme süresi bireysel sözleşmeler de maksimum 2 ay, toplu iş sözleşmelerinde ise 4 ay ile sınırlıdır.
Bu süreler içerisinde taraflar iş sözleşmelerini bildirimsiz bir şekilde, herhangi bir tazminat ödemeksizin derhal feshedebilir.
Ayrıca Deneme süresi ile ilgili diğer merak ettikleriniz için Deneme süresi ile ilgili merak edilenler başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.
Belirsiz süreli iş sözleşmesinin feshi
Belirsiz süreli iş sözleşmelerinde fesih işlemleri ihbar bildirimlerine göre yapılmalıdır.
İhbar bildirimi, 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 17. maddesi ile hüküm altına alınmıştır.
Öncelikle eğer sözleşmeler de deneme süresi bulunuyor ise ve fesih işlemi deneme süresi içerisinde gerçekleşiyor ise tarafların bildirim sürelerine riayet etmesine gerek yoktur. Eğer fesih işlemi deneme süresini geçtikten sonra gerçekleşiyor ya da imzalanan iş sözleşmesinde deneme süresi bulunmuyor ise taraflar bildirim sürelerine riayet etmek zorundadır.
İşçinin iş yerinde ki kıdemi;
- 0-6 ay arasında ise 2 hafta,
- 6 ay 1.5 sene arasında ise 4 hafta,
- 1,5 sene 3 sene arasında ise 6 hafta,
- 3 sene ve üzerinde ise 8 hafta,
Bildirim süresi bulunmaktadır.
İşçi yada işveren fark etmeksizin, iş sözleşmesini fesheden taraf, yukarıda beyan edilen süreler öncesinde karşı tarafa yazılı bildirim yapmak zorundadır. Bildirim yapmayan taraf, ilgili süreler kadar tazminatı peşin ödemek ile yükümlüdür.
