Uzaktan çalışma şartları
Uzaktan çalışma kavramı, çalışma hayatımızda çok sık rastlamadığımız bir durum. İşverenlerimiz, işçilerinin genelde ofiste çalışmalarını tercih etmektedir. Bu durumun, işçinin kontrol edilmesi ya da işin göz önünde yapılması amacıyla tercih edildiğini söyleyebiliriz. Ancak 4857 sayılı İş Kanunu‘nda yapılan son değişikliklerle uzaktan çalışma artık yasal hale gelmiş durumdadır.
Uzaktan çalışma
Uzaktan çalışma; adından da anlaşılabileceği üzere işçinin iş yerinde fiilen bulunmadığı, işini evinden ya da başka bir yerden yürüttüğü bir çalışma türüdür. Bu çalışma türünde; kira, elektrik, su, doğalgaz, internet ve benzeri sabit giderler azaltılırken işçinin veriminde de artış gözlenebilir. Ancak bu çalışma biçiminin; işçiyi kontrol edememe, yapılan işe müdahale edememe gibi dezavantajları da elbette vardır.
Yapılan düzenleme ile çalışma mevzuatının değişen ekonomik koşulların dinamik yapısıyla uyumlaştırılması amacıyla evden çalışma ve tele çalışma biçimleri “uzaktan çalışma” adı altında birleştirilmiştir.
Uzaktan çalışma; işveren tarafından oluşturulan iş organizasyonu kapsamında işçinin mal ve hizmet üretmek amacıyla iş yeri dışında işverenin gözetiminden uzak bir mekanda iş görme edimini sunduğu ve bunun karşılığında işverenden ücret aldığı bir iş ilişkisidir.
4857 Sayılı İş Kanunu‘nda uzaktan çalışma
4857 Sayılı İş Kanunu’nda uzaktan çalışma kavramı 20.05.2016 tarihine kadar yoktu. Bu tarihli resmi gazetede yayımlanan bir değişiklikle uzaktan çalışma yani evde çalışma kavramı yasal dayanağını bulmuş oldu. 14. Maddede yapılan değişiklikle ilk olarak uzaktan çalışmanın tanımı yapılmıştır: “işçinin, işveren tarafından oluşturulan iş organizasyonu kapsamında iş görme edimini evinde ya da teknolojik iletişim araçları ile iş yeri dışında yerine getirmesi esasına dayalı ve yazılı olarak kurulan iş ilişkisidir.”
Uzaktan çalışma sözleşmesi
Yasal düzenleme uyarınca, uzaktan çalışma kapsamında yapılacak iş sözleşmesinin mutlaka yazılı yapılması gerekmektedir.
Bunun yanı sıra, işin tanımı, yapılma şekli, işin süresi ve yeri, ücret ve ücretin ödenmesine ilişkin hususlar, işveren tarafından sağlanan ekipman ve bunların korunmasına ilişkin yükümlülükler, işverenin işçiyle iletişim kurması ile genel ve özel çalışma şartlarına ilişkin hükümlerin de uzaktan çalışma iş sözleşmesinde yer alması gerekmektedir.
Uzaktan çalışan işçi ile normal işçi arasında fark bulunmamaktadır.
Uzaktan çalışmada işçiyle, geçerli bir neden olmadıkça, sadece iş sözleşmesinin niteliğinden ötürü emsal işçi arasında farklı işlem yapılamaz.
Uzaktan çalışmada işverenin yükümlülükleri
Uzaktan çalışmada işçiler, esaslı neden olmadıkça salt iş sözleşmesinin niteliğinden ötürü emsal işçiye göre farklı işleme tabi tutulamayacaktır. İşveren, uzaktan çalışma ilişkisiyle iş verdiği çalışanın yaptığı işin niteliğini dikkate alarak iş sağlığı ve güvenliği önlemleri hususunda çalışanı bilgilendirmek, gerekli eğitimi vermek, sağlık gözetimini sağlamak ve sağladığı ekipmanla ilgili gerekli iş güvenliği tedbirlerini almakla yükümlü olacaktır. Bu kapsamda özellikle evde çalışmaya ilişkin olarak gerekli eğitimlerin verilmesi gerekmektedir.
Yapılan düzenlemede, işverenin uzaktan çalışma iş sözleşmesi ile çalıştırdığı işçi ile ilgili iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin yükümlülüklerini yerine getireceği belirtilmiş ise de, uygulamada evde veya ev dışındaki herhangi bir mekanda uzaktan çalışma yöntemi ile çalışan işçinin maruz kalacağı olayların iş kazası olup olmadığı, evde meydana gelen kaza ile iş arasında illiyet bağının aranıp aranmayacağı, İş Kanunundaki günlük ve haftalık çalışma süreleri, ara dinlenmeleri, tatil günlerinde çalışma, fazla çalışma gibi iş sürelerine ilişkin hükümlerin nasıl uygulanacağı ve denetleneceği tartışma ve uyuşmazlık konusu olacaktır.
