Ücreti zamanında ödenmeyen işçinin hakları nelerdir?

Soru: Merhaba, 2 yıldır bir firmada çalışıyorum. Son 3 aydır maaşlarımız oldukça geç ödenmekte. Bu durumdan biz çalışanlar olarak oldukça rahatsısız. İşimizden olmak istemiyoruz ama sürekli olarak geç maaş almak bütün hesaplarımızı karıştırıyor. Bu durumu düzeltmek için ne yapabiliriz? İşçilerin ücretin zamanında ödenmemesi ile ilgili bir hakkımız var mı? Teşekkürler.

Cevap:

Merhabalar,

4857 sayılı İş Kanunu‘nun 34. maddesinde ücreti ödeme gününden itibaren yirmi gün içinde mücbir (zorunlu) nedenler dışında ödenmesi gerektiği tanımlanmıştır.

Yani işe başlamadan önce taraflar arasında imzalanan iş sözleşmesinde, iki tarafın da birbirlerine karşı sorumlulukları mevcuttur. İşveren, işçisine herhangi bir mücbir sebep yoksa belirtilen tarihte ücret ödemesi yapmak zorundadır. ;Aksi halde işçi sözleşme gereği işverenine olan iş borcunu yerine getirmeyebilir. Ama bu süre içerisinde evinde oturamaz, düzenli olarak her sabah iş yerine gider, ama iş başı yapmaz. Bu süreç içerisinde işçilerin iş sözleşmesi feshedilemez, yerine işçi alınamaz.

Ücreti zamanında ödenmeyen işçinin hakları nelerdir?

4857 Sayılı İş Kanunu işçi ücretinin zamanında ve tam olarak ödemesi gerektiği esasını getirmiştir. Kanun, 20 günlük süreyi, işçinin iş görmekten kaçınma hakkını kullanmaya başlaması için tanımıştır. Zamanında ödenmeyen ücret içinde mevduata uygulanan en yüksek faiz uygulanmasını emretmiştir. Bu durumun çalışma hayatında uygulanması, işçi ile işveren arasında ciddi sorunlar oluşmasına sebep olabilir. Fakat işçi dava açarak geciken ücretini faizi ile talep edebilir. Zamanında ödenmeyen ya da hiç ödenmeyen ücretler ile ilgili zaman aşımı 5 yıldır.

Ücretin gününde ödenmemesi

Madde 34 – Ücreti ödeme gününden itibaren yirmi gün içinde mücbir bir neden dışında ödenmeyen işçi, iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınabilir. Bu nedenle kişisel kararlarına dayanarak iş görme borcunu yerine getirmemeleri sayısal olarak toplu bir nitelik kazansa dahi grev olarak nitelendirilemez. Gününde ödenmeyen ücretler için mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı uygulanır.

Bu işçilerin bu nedenle iş akitleri çalışmadıkları için feshedilemez ve yerine yeni işçi alınamaz, bu işler başkalarına yaptırılamaz.

Ücreti zamanında ödenmeyen işçi;

İşçi, iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınabilir. Fakat işçilerin kişisel kararlarına dayanarak iş görme borcunu yerine getirmemeleri sayısal olarak gerekli çoğunluk olarak sağlansa da ” grev ” olarak nitelendirilemez. İşçinin işverenine karşı ücret ödememe durumundan doğan bu hakkı kişisel bir durumdur, yani bir tanesi bunu uyguluyor diye, diğer işçi de uygulayacak diye bir kaide yoktur.
Gününde ödenmeyen ücretler için mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı uygulanır,
Bu işçilerin bu nedenle iş sözleşmeleri çalışmadıkları için feshedilemez ve yerine yeni işçi alınamaz, bu işler başkalarına yaptırılamaz.

İşçiler, ücretlerini zamanında alamadıkları için iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınma hakkını evde dinlenerek kullanması söz konusu değildir. İşçi her zaman olduğu gibi gene iş başı yapacağı saatte iş yerinde olması gerekmektedir. İşçi ” nasıl olsa ücretimiz ödenmiyor, ben neden işe gideyim? ” diye bir düşünceyle olaya yaklaşır ise, haklı iken haksız konuma gelebilir.

Ücret ödeme tarihinden itibaren 20 gün içerisinde işçinin ücreti ödenmez ise; 21. gün itibariyle işçi 4857 Sayılı İş Kanunu‘nun 26. maddesine göre 6 günlük (hak düşürücü) süre içinde, 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 24. maddesi’nde tanımlanan “ İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse” maddesini gerekçe göstererek iş sözleşmesini haklı sebeple tazminatını almak kaydı ile fesih edebilir.