Belirli süreli iş sözleşmesinde süre nasıl belirlenir?
Soru: Merhaba, uzun zamandır işsizim ve nihayet bir iş buldum. Fakat bu iş yerim benimle iki yıllık belirli süreli iş sözleşmesi imzalamak istiyor. Uzun dönemdir işsiz olduğum için çok fazla düşünmek istemiyorum ama merak ettiğim bir konu var. İşverenler iki ya da daha uzun süreler için geçerli belirli süreli iş sözleşmesi yapabiliyor mu? Belirli süreli iş sözleşmesinde süre nasıl belirlenir? İşverenim iki yıllık çalışma sonrasında beni işten çıkardığında ben herhangi bir kıdem ve ihbar tazminatı alamayacağım öyle değil mi? Peki olası bir iş bulamama durumunda işsizlik maaşından faydalanabilecek miyim? Geri dönerseniz çok sevinirim, iyi çalışmalar.
Cevap:
Merhabalar,
Belirli süreli iş sözleşmesi nedir?
4857 sayılı İş Kanunu’nun 9. maddesinin 2. fıkrasında “İş sözleşmeleri belirli veya belirsiz süreli yapılır” denildikten sonra aynı kanunun 11. maddesinin 1. fıkrasında bu sözleşme türleri tanımlanmıştır.
İlgili madde fıkrasına göre, iş ilişkisinin bir süreye bağlı olarak yapılmadığı halde sözleşme belirsiz süreli sayılır. Belirli süreli işlerde veya belli bir işin tamamlanması veya belirli bir olgunun ortaya çıkması gibi objektif koşullara bağlı olarak işveren ile işçi arasında yazılı şekilde yapılan iş sözleşmesi ise belirli süreli iş sözleşmesi denilmektedir.
İşveren sözleşmeyi yazılı yapmak zorundadır.
4857 sayılı İş Kanunu’nun 11. maddesinin 1. fıkra hükmü uyarınca belirli süreli iş sözleşmesinin yazılı yapılması gerekmektedir.
Belirli süreli iş sözleşmesinde süre sorunu var mıdır?
İş sözleşmesinde süre bir tarih olarak veya gün, hafta, ay, yıl gibi belirli bir zamanı gösterecek şekilde belirlenebilir. İşveren sizi, 10 günlüğüne de alabilir, 10 aylığına da. Dolayısıyla belirlenen süre tartışmaya neden olmayacak kadar açık olmalıdır.
Belirli süreli iş sözleşmelerinde kıdem tazminatı.
Sorunuzda, işvereniniz ile ilgili imzalayacağınız iki yıllık belirli süreli iş sözleşmesinin sonunda, işten çıkarıldığınız da kıdem tazminatı alamayacağım demişsiniz ama yanılıyorsunuz.
Kıdem tazminatına hak kazanmada en önemli unsurlardan biri iş sözleşmesinin hangi nedenden ötürü feshedildiğidir.. Aynı işverene bağlı en az bir yıl kıdemi olan çalışanlar, iş sözleşmeleri uygun bir şekilde feshederler ise kıdem tazminatına hak kazanacaklardır.
Kıdem tazminatında, fesih beyanının kim tarafından ve hangi sebeple geldiği çok önemlidir. İşçi sözleşmesini kendisi feshetmişse, yani istifa ile ayrılmayı beyan etmişse normal şartlarda kıdem tazminatına hak kazanamaz. Fakat işçi iş sözleşmesini 4857 sayılı İş Kanunu’nun 24. maddesinde sıralanmış olan “haklı nedenle derhal fesih” nedenlerinden birini ileri sürerek feshettiyse kıdem tazminatına da hak kazanır.
Bir yıl şartını dolduran ve kıdem alma şartlarını sağlayan bir işçiye sözleşmesinin belirli ya da belirsiz olmasına bakılmaksızın kıdem tazminatı ödenmelidir. 4857 Sayılı İş Kanunu‘nda kıdem tazminatına belirli süreli sözleşmeyle çalışan personellerin hak kazanamayacağına dair bir bilgi bulunmamaktadır. Genel olarak Yargıtay kararlarında işverenin sözleşmeyi yenilemeyeceğinin beyanının sözleşmenin işveren tarafından feshi olarak kabul edildiği görülmekte ve işçi kıdem tazminatına hak kazanmaktadır.
Belirli süreli iş sözleşmesi sonunda işçiye kıdem tazminatı ödenmesi yönünde kanuni bir düzenleme mevcut değildir. Ancak kanunda belirsiz olan bu konu, “işçi lehine yorum ilkesinin” bir gereği olarak Yargıtay uygulaması ile çözülmüştür.
Konu ile ilgili,
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2009/22355 E. 2011/34265 K. sayılı 03.10.2011 tarihli kararı’nı incelemenizi tavsiye ediyoruz.
Belirli süreli iş sözleşmelerinde ihbar tazminatı.
Belirli süreli sözleşmeleri bitiş süresi önceden belirlenmiş sözleşmeler olduğu için “ihbar süreleri/ihbar tazminatı” söz konusu değildir. Sözleşmeye aksi bir durum konulsa dahi geçersizdir. 4857 Sayılı İş Kanunu‘nda ihbar tazminatından bahsedilirken belirsiz süreli sözleşmeler için olduğu vurgulanmıştır. Bu nedenle belirli süreli iş sözleşmelerinde ihbar süresinden söz etmek söz konusu değildir.. Ancak sözleşmenin belirli olma özelliği kanunen geçersiz sayıldığında sözleşme belirsiz olduğu için ihbar tazminatı da söz konusu olacaktır.
Borçlar Kanunu 430.maddesi uyarınca; Taraflardan her biri, on yıldan uzun süreli hizmet sözleşmesini on yıl geçtikten sonra, altı aylık fesih bildirim süresine uyarak feshedebilir. Fesih, ancak bu süreyi izleyen aybaşında hüküm ifade etmektedir.
Belirli süreli iş sözleşmenizin feshinden sonra işsizlik maaşı alabilirsiniz.
İşsizlik maaşı almak için bir takım şartları yerine getirmeniz gerekiyor. Bunun için İşsizlik maaşı şartları nelerdir? başlıklı yazımıza göz atmanızda fayda var. Ama sizin için detaylandıracak olursak şayet; işsizlik maaşı alacak kişinin iş yerinde belirli ya da belirsiz süreli iş sözleşmesine tabii olarak çalışıyor olması herhangi bir engel teşkil etmez.
Belirli süreli iş sözleşmesi esaslı bir neden olmadıkça zincirleme yapılamaz.
4857 sayılı İş Kanunu’nun 11. maddesinin 2. fıkra hükmüne göre belirli süreli iş sözleşmesi esaslı bir neden olmadıkça birden fazla üst üste (zincirleme) yapılamamakta, aksi takdirde iş sözleşmesi baştan itibaren belirsiz süreli iş sözleşmesi olarak kabul edilmektedir. Belirli süreli iş sözleşmesi esaslı bir nedene dayanıyorsa birden fazla defa üst üste yapılabilir.
Esaslı neden, taraflar arasındaki sözleşmenin kurulmasındaki neden olabileceği gibi farklı bir neden de olabilir. Esaslı nedenin var oluğu bir durumda belirli süreli iş sözleşmesinin yenilenmesi sözleşmeyi belirsiz süreli hale dönüştürmeyecektir. Ancak, bu hükmün de kötüye kullanılmaması gerekmektedir. Zira, esaslı bir neden varlığına dayanılarak uzun yıllar boyunca işçinin belirli süreli iş sözleşmesi ile çalıştırılması da hakkın kötüye kullanımı anlamına gelecektir.
