SGK işten ayrılış kodlarına arasında işçi adına en kötü sonuçlar doğuran 29 numaralı koddur. Bu kod “İşveren tarafından işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih” anlamına gelmektedir.
İşten çıkış kodlarında değişiklik. 29 kodu kaldırıldı. Detaylar için Tıklayınız.
Tabi ki işverenin işçiyi bu kod ile iş akdini feshetmesi için işçinin 4857 sayılı İş Kanunu’nun 25/II bendinde belirtilen nedenlerden bir tanesini gerçekleştirmiş olması gerekmektedir.
Süresi belirli olsun veya olmasın işveren, aşağıda yazılı hallerde iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir
Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri:
a) İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek, yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması.
b) İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarfetmesi veya davranışlarda bulunması, yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnadlarda bulunması.
c) İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması.
d) İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması veya 84 üncü maddeye aykırı hareket etmesi.
e) İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması.
f) İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi.
g) İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi.
h) İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi.
ı) İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması.
Yukarıda ki kanun maddesinde gerçekleşen herhangi bir neden yüzünden işveren işçisi ile ilgili düzenleyeceği işten çıkış bildirgesinde 29 numaralı kodu kullanılacaktır.
Yazımızın başında da bahsettiğimiz gibi bu kod işçi nazarında oldukça can sıkıcıdır. Açıkça söylemek gerekir ise, bu durumun Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından detaylandırılmadığı sürece aynı niteliğini koruyacaktır. Sosyal Güvenlik Kurumu’nun sisteminde tüm bu nedenler için tek bir kod kullanılması açıkçası çok ciddi bir sorundur. Çünkü 29 koduyla yapılan çıkışlar da herhangi bir sebepten ötürü devamsızlık yapan bir işçi ile, iş yerinde cinsel taciz vakası ya da hırsızlık vb. gibi yüz kızartıcı suçlar işleyen işçiler ile aynı kefeye konulmaktadır. Normal şartlar da sgkhakkinda ekibi olarak, bu kodlar da bir düzenleme yapılması taraftarıyız. Her ne kadar işverene haber vermeden devamsızlık yapmak suç olsa da, diğer yüz kızartıcı nedenler ile aynı kefeye konması açıkçası oldukça ağır bir ceza.
İnsanlar genellikle işten çıkış kodları ile ilgilenmez, bir iş akdi feshedildiği zaman doğal olarak bir başka iş arayışına girer. Yeni bulduğu iş yerinde işverenler, sizin bir önceki iş yerinizden hangi nedenden ayrıldığınızı sorabilir. Bu gayet doğal ve hemen hemen her işverenin sorabileceği bir sorudur. Bazı işverenler, sizin beyanınıza riayet edip işlem yapabilir ama bazı işverenler ise, sizden SGK dökümünüzü isteyebilir. SGK dökümünüzü işverene verdiğiniz de, işten çıkış kodunu 29 olarak gören işveren, bir takım pürüzler çıkartabilir. Yani kısacası belki farkında değilsiniz ama işten çıkış bildirgelerinde işveren tarafından beyan edilen kodlar sizin ilerleyen dönemlerdeki çalışma hayatınız için bir nevi referans görevi görmektedir.
29 koduyla işten çıkarılma
Yukarıda ki kanun maddesinde de hüküm altına alındığı gibi, Süresi belirli olsun veya olmasın işveren, aşağıda yazılı hallerde iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedilir.
Bu kod ile iş akdi feshedilen işçi, gerekli prim şartlarını yerine getirse dahi kesinlikle işsizlik maaşından faydalanamaz. Ayrıca bu kod ile çıkışı yapılan işçinin işvereninden herhangi bir kıdem ya da ihbar tazminatı talep hakkı da bulunmamaktadır.
29 koduyla işten çıkarılma da değişiklik yapıldı.
Bundan böyle, işverenler işyerlerinde yaşanan ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı hareket neticesinde yapılacak fesih işlemlerinde, 29 kodu yerine, Sosyal Güvenlik Kurumu’na detaylı bildirimde bulunabilecektir.
Sosyal Güvenlik Kurumu’nun, 2013/11 sayılı genelgesinde yapılan değişikliğe göre;
29 kodu ( İşveren tarafından Ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı hareket nedeniyle fesih ) çıkarılmış olup, aşağıdaki kodlar eklenmiştir.
Güncellenmiş işten çıkış kodları ve açıklamaları için Tıklayınız.
İşveren yanlış beyan da bulundu ise 10 gün süre var.
Elektronik ortamda Sosyal Güvenlik Kurumu’na gönderilen işten çıkış bildirgeleri ile ilgili düzeltme işlemleri için yasal süre 10 gündür. Eğer işvereninizin sizin adınıza Sosyal Güvenlik Kurumu’na beyan ettiği kod hatalı ise, işveren bunu yanlışı düzeltmek için 10 günü bulunmaktadır. Eğer 10 gün geçilir ise, elektronik ortamda işten çıkış bildirgelerine müdahale edilmesi söz konusu değildir. Bknz: İşten çıkış bildirgesi verilme süreleri
Eğer 10 gün süre geçirildi ise, işveren bu kez bağlı bulunduğu İşkur Müdürlüğü’ne dilekçe ile başvurarak, işçinin işe giriş bildirgesinde şehven kod kullanıldığını beyan edecek ve asıl olması gereken kodu belirtecektir. Dilekçeyi alan işkur yetkilileri, işverenin beyanı sonrasında ilgili kişinin işten çıkış kodunu değiştirebilir. Bknz: İşten çıkış kodu nasıl düzeltilir?
İşverenin hatalı karar verdiğini düşünüyorsanız hukuki yollara başvurabilirsiniz.
İşvereninizin sizi bu madde ile işten çıkarması, sizin tamamen her şeyi kabulleneceğiniz anlamına gelmiyor. Tabi ki siz bu duruma itiraz edebilirsiniz. Fakat, içinde olduğunuz bu durumu ispat etmek sizin sorumluluğunuzdadır. Elinizde yaşanan durumun aksini ispat edecek delil, şahit vb. var ise şayet, bu problemi ortadan kaldırma şansına sahipsiniz.
Özetlememiz gerekir ise şayet;
İşten çıkış bildirgelerinde 29 numaraları kod İşveren tarafından işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih anlamına gelmektedir. Bu kod ile ilgili Sosyal Güvenlik Kurumu’na verilecek işten çıkış bildirgeleri sonrasında;
- İşçi sadece mevcut döneme kadar çalışarak hak ettiği ücreti ve o döneme kadar hak etmiş olduğu sosyal haklarını işvereninden talep edebilir
- İşçi herhangi bir şekilde işsizlik maaşından faydalanamaz
- İşçi işvereninden kıdem tazminatını talep edemeyecektir.
- İşçi işvereninden ihbar tazminatı talep edemeyecektir.