01 koduyla işten çıkarılma, Deneme süreli iş sözleşmesinin işverence feshi anlamına gelmektedir. İşverenden dolayı deneme süresinde iş sözleşmesi feshedilecek olan işçi adına düzenlenen işten çıkış bildirgesi’nde bu kod kullanılması zorunludur. Bknz: SGK işten çıkış kodları ve açıklamaları
Deneme süresi ne demektir?
Çalışma hayatında işçiler ve işverenler bir işi yapmak ve yaptırmak için iş sözleşmesi yaparlarken, birbirlerini karşılıklı olarak denemek isteyebilirler. Bu, son derece normal bir durumdur. İşçi yapacağı iş ve işvereni hakkında fikir sahibi olabilmesi, işverenin de çalıştırdığı işçinin yetenek ve kapasitesi hakkında fikir sahibi olabilmesi için taraflar bir süreye ihtiyaç duyarlar. İşte, belirsiz süreli iş sözleşmelerinin yapılışında işçinin işvereni, işverenin de işçiyi tanıması için kararlaştırılan süreye deneme süresi denilmektedir.
Deneme süresinde sigorta yapılır mı?
Deneme süresinde sigorta yapılmaması gibi bir durum söz konusu değildir. Deneme süresinde ki işçinin diğer işçilerden herhangi bir farkı bulunmamaktadır.
Deneme süresi olmak zorunda mı?
Böyle bir zorunluluk bulunmamaktadır. İmzalanacak olan belirsiz süreli iş sözleşmelerinde deneme süresi koyup koymama durumu tarafların inisiyatifindedir.
Deneme süresi ne kadar olmalıdır?
Deneme süresi 4857 Sayılı İş Sözleşmesi‘nin 15. maddesi’ne göre; Bireysel sözleşmeler de en fazla 2, toplu iş sözleşmelerinde ise en fazla 4 ay olabileceği belirtilmiştir. Bu süreleri aşmak söz konusu değildir.
Deneme süresinde fesih ve ihbar tazminatı
Deneme süreli iş sözleşmesinin işverence feshi işçiye herhangi bir şekilde ihbar tazminatı hakkı sunmamaktadır. İşçi bu neden ile işten çıkartılır ise, kendisine herhangi bir ihbar tazminatı ödemesi yapılmayacaktır.
Fakat burada dikkat edilmesi gereken husus, imzalanan iş sözleşmesinde, deneme süresi ile ilgili bir hükmün olup olmadığıdır. Eğer iş sözleşmesinde deneme süresi beyan edilmemiş ise, işçinin bir gün çalıştırılıp işten çıkarılması durumunda, işçi ihbar tazminatına hak kazanacaktır.
Deneme süresinde fesih işsizlik maaşı
Deneme süresinde işveren tarafından gerçekleşen fesihlerde, işçiye herhangi bir şekilde işsizlik maaşı hakkı tanımamaktadır. Zaten mantık olarak minimum 600 gün prim gerekli olduğu için, deneme süresinde çalışan bir işçinin bunu sağlaması söz konusu olmayacaktır. Bknz:İşsizlik maaşı ile ilgili her şey
Fakat şöyle bir durumda olabilir. Diyelim ki, 8 ay işsizlik ödeneğinden faydalanacaksınız ama 5. ayınızda bu işi buldunuz ve işsizlik maaşınız durduruldu. Siz de bu işte çalışırken deneme süresinde iş akdiniz işveren tarafından feshedildi. Siz bir önceki işsizlik maaşından faydalanma hakkına sahipsiniz. İşkur’a tekrardan başvuru yaparak, yeni bir iş bulduğunuz için durdurulan işsizlik maaşınızın tarafınıza kaldığı yerden ödenmesini talep edebilirsiniz.
Özetlememiz gerekir ise şayet;
- E-devlet ekranında 4/a hizmet dökümü ekranında göreceğiniz 01 kodu, deneme süresinde işveren tarafından fesih anlamına gelmektedir.
- Deneme süresinde gerçekleşen fesihlerde işçilerin kıdem tazminatı hakkı bulunmamaktadır. ( kıdem tazminatına hak ediş için aynı işverene ait iş yerinde en az bir yıl çalışmak gereklidir. )
- Deneme süresinde gerçekleşen fesihlerde işçi işvereninden ihbar tazminatı talebinde bulunamaz. ( Eğer iş sözleşmesinde deneme süresi hüküm altına alınmamış ise, işçi bu sefer ihbar tazminatına hak kazanacaktır. )
- İşçinin deneme süresinde işten çıkarılıyor olması bunların dışında diğer haklarını almayacağı anlamına gelmemektedir. Deneme süresinde kendisine sağlanacağı taahhüt edilen tüm haklarından faydalanacaktır. ( Ücret, mesai, ikramiye vb. )
